Znaczny odsetek osób z zespołem jelita drażliwego (IBS - irritable bowel syndrome) wiąże swoje objawy ze spożyciem określonej żywności. Dlatego w ostatnim czasie badania naukowe są coraz bardziej ukierunkowane na rolę diety w przebiegu IBS, a odpowiednie postępowanie dietetyczne obecnie uważa się za ważne narzędzie terapeutyczne.
Charakterystyka IBS
Zespół jelita drażliwego to przewlekła choroba jelit, którą charakteryzują: problemy z wypróżnianiem, zmiana częstotliwości oddawania stolca i/lub zmiana wygląd u stolca.
W zespole jelita drażliwego można wyróżnić 4 podtypy:
- IBS z dominującą biegunką,
- IBS z przewagą zaparć,
- IBS mieszany,
- IBS niesklasyfikowany.
Patofizjologia IBS nie jest do końca poznana, ale zdają się do niego przyczyniać:
- zaburzenie osi mózgowo-jelitowej,
- zaburzenia motoryki jelit,
- nadwrażliwość trzewna,
- łagodne zapalenie błony śluzowej,
- zwiększona przepuszczalność jelit,
- zmieniona mikroflora jelit.
Czym jest i jak działa FODMAP?
Termin FODMAP łączy zbiór słabo wchłaniających się, krótkołańcuchowych fermentujących węglowodanów, które są naturalnie obecne w wielu produktach spożywczych np. w czosnku i pszenicy (fruktany i fruktooligosacharydy), w roślinach strączkowych (galaktooligosacharydy), w produktach mlecznych (laktoza), w jabłkach (fruktoza) i w owocach pestkowych (poliole). FODMAP-y mogą przejść niewchłonięte do okrężnicy, gdzie zwiększają przepływ wody przez światło jelita i stymulują bakterie do fermentacji, przyczyniając się do wytworzenia gazu, co może skutkować rozdęciem światła jelita i objawami ze strony przewodu pokarmowego u osób z IBS.
Jakie produkty mają małą zawartość FODMAP?
Osoby chorujące na IBS nie muszą obawiać się mało zróżnicowanej diety, ponieważ lista odpowiednich produktów jest naprawdę obszerna. Wśród warzyw znajdziemy: marchew, ogórek, ziemniaki, paprykę, bakłażan, fasolkę szparagową, sałatę, szpinak, szczypiorek, dynię, burak, pomidor, cukinię. Z kolei do owoców z niskim FODMAP zaliczamy: banany, borówki, grejpfrut, winogrona, melon, kiwi, cytrynę, limonkę, mandarynkę, pomarańczę, maliny i truskawki. Z nabiału: mleko bez laktozy, mleko ryżowe, mleko migdałowe, jogurty bez laktozy, sery twarde (np. cheddar, parmezan) masło oraz lody sorbetowe.
Jak wdrożyć dietę o niskiej zawartości FODMAP?
Wdrożenie diety o niskiej zawartości FODMAP może być wyzwaniem. Jednym z głównych problemów jest utrzymanie dziennego, odpowiedniego spożycia błonnika i wapnia. Kolejnym jest ograniczenie spożycia w diecie fruktanów i galaktooligosacharydów, które mają działanie prebiotyczne, co może spowodować zmiany w mikrobiomie jelit. Z tego powodu poradnictwo dietetyczne wydaje się być najodpowiedniejszym rozwiązaniem. Wyspecjalizowany dietetyk pomoże przejść przez dość złożone zasady dietetyczne, a także przedstawi szczegółowy plan żywieniowy, układając dietę o niskiej zawartości FODMAP i bogatej w niezbędne składniki odżywcze.
