Jęczmień na oku to dość powszechne schorzenie, które może wystąpić u każdego – bez względu na wiek czy płeć. W większości przypadków jęczmień goi się samoistnie, jednak w niektórych sytuacjach może wymagać specjalistycznego leczenia. Poznaj przyczyny, objawy i sposoby leczenia jęczmienia na oku. Czy domowe sposoby na jęczmień działają?
Jęczmień na oku – przyczyny
Jęczmień to ostre, miejscowe zakażenie powiek. Przyczyną jęczmienia na oku jest najczęściej infekcja bakteryjna wywołana przez gronkowce – bakterie z rodzaju Staphylococcus.
Jęczmienie możemy podzielić na:
- zewnętrzne – gruczołów potowych lub łojowych,
- wewnętrzne – gruczołów tarczkowych Meiboma.
Po wystąpieniu miejscowej reakcji zapalnej gruczołu powieki wykształca się ropna torbiel, która jest źródłem dokuczliwych objawów.
Czynniki, które sprzyjają powstaniu jęczmienia na oku, są m.in.:
- brak higieny osobistej – zwłaszcza rąk i okolic oczu,
- częste pocieranie oczu,
- noszenie soczewek kontaktowych,
- wystawianie oczu na działanie promieni UV,
- długotrwała ekspozycja na dym i smog,
- obniżona odporność organizmu,
- cukrzyca,
- choroby nowotworowe.
Jęczmień na oku – objawy
Objawy jęczmienia na oku to podrażnienie oka, zaczerwienienie, obrzęk i ból powieki. W niektórych przypadkach może wystąpić również światłowstręt, nadwrażliwość na dotyk, łzawienie, ból głowy, podwyższona temperatura ciała i powiększenie węzłów chłonnych.
Jęczmień zewnętrzny w początkowej fazie jest zwykle mały, ale szybko rośnie, tworząc bolesny ropień na brzegu powieki. Ropień na początku ma czerwoną barwę, a następnie zmienia zabarwienie na różowy lub żółty kolor. Jęczmień na oku występuje najczęściej w postaci pojedynczego ropnia, zdarzają się jednak mnogie formy jęczmienia.
Jęczmień na oku – ile trwa?
Czas trwania jęczmienia na oku zależy od kilku czynników, w tym od indywidualnych predyspozycji organizmu, ogólnego stanu zdrowia i skuteczności wdrożonego leczenia. Zazwyczaj jęczmień na oku goi się w ciągu 7-10 dni, ale czasem może utrzymywać się dłużej. Jęczmień nie pozostawia blizn po zagojeniu.
Czy jęczmień na oku jest zaraźliwy?
Jęczmień na oku jest zaraźliwy. Może być łatwo przenoszony przez bezpośredni kontakt lub przedmioty osoby z jęczmieniem. Aby zapobiec rozprzestrzenianiu się szkodliwych drobnoustrojów, należy przestrzegać odpowiednich zasad higieny, takich jak częste mycie rąk, unikanie dotykania oczu oraz korzystanie z osobistych ręczników i przyborów toaletowych. Dzielenie poduszki i pościeli z osobą, która ma jęczmień na oku, również nie jest wskazane.
Czy jęczmień jest niebezpieczny dla wzroku?
Jęczmień rzadko powoduje groźne powikłania. Prawidłowe i szybko wdrożone leczenie jęczmienie niweluje ryzyko powikłań i rozwoju zaburzeń wzroku.
Jęczmień u dziecka
Jęczmień na oku jest częstą dolegliwością u dzieci. Dzieci zazwyczaj przykładają mniejszą uwagę do higieny niż dorośli, a brudne ręce sprzyjają łatwemu przenoszeniu zakażeń. Pierwszymi objawami jęczmienia u dzieci jest zazwyczaj świąd i ból oka. W przypadku masywnego obrzęku powieki może dojść do ograniczenia pola widzenia. Podejrzenie jęczmienia u dziecka należy potwierdzić u lekarza.
Jęczmień w ciąży
Ze względu na obniżoną odporność u kobiet w ciąży, łatwiej wtedy o różnego rodzaju zakażenia. Leczeniu jęczmienia u kobiet w ciąży jest analogiczne jak w pozostałych przypadkach, a ważną rolę odgrywa higiena osobista i profilaktyka.
Jak odróżnić jęczmień od gradówki?
Objawy jęczmienia na oku mogą być nieco podobne do objawów innych stanów zapalnych powiek, takich jak np. gradówka.
Gradówka, w odróżnieniu od jęczmienia:
- to przewlekły proces zapalny – nie pojawia się nagle, może powstawać w wyniku przejścia ostrego stanu zapalnego w stan przewlekły lub też niezależnie od niego,
- jest zapaleniem jałowym – do jej powstania nie przyczyniają się drobnoustroje,
- jest mniej bolesna niż jęczmień lub całkowicie bezbolesna,
- skóra nad gradówką pozostaje niezmieniona.
Ważne, aby nie próbować wyciskać ani samodzielnie usuwać zarówno jęczmienia, jak i gradówki, ponieważ może to prowadzić do zaostrzenia stanu zapalnego i rozwoju poważniejszych powikłań.
Jęczmień na oku – leczenie
W przypadku wystąpienia jęczmienia na oku najlepiej skonsultować się z lekarzem, który zaleci odpowiednie leczenie.
Leczenie jęczmienia na oku zależy od jego przyczyny oraz nasilenia objawów. Może ono obejmować:
- leczenie miejscowe – rozgrzewające, suche okłady, delikatny masaż guzka, maści lub krople do oczu z antybiotykami (bacytracyną, erytromycyną) lub sterydami, leki przeciwzapalne.
- leczenie chirurgiczne – nacięcie guzka.
Domowe sposoby na jęczmień na oku
W przypadku jęczmienia na oku możemy samodzielnie wdrożyć działania, które mają na celu ograniczenie rozwoju stanu zapalnego.
Pomocne mogą być w tym:
- ciepłe okłady – np. z wilgotnego ręcznika lub kompresu – ułatwią udrożnienie zatkanego gruczołu łojowego i usprawnią odpływ ropy,
- masaż powieki – delikatny masaż powieki opuszkami palców pomaga poprawić krążenie krwi i zmniejszyć obrzęk;
- środki przeciwbólowe – w przypadku silnego bólu można zastosować doustnie leki przeciwbólowe z paracetamolem lub ibuprofenem.
Należy jednak pamiętać, że domowe sposoby nie zawsze są skuteczne w leczeniu jęczmienia na oku i nie zastępują wizyty u lekarza – zwłaszcza w przypadku niepokojących objawów lub powikłań.
Jęczmień na oku – profilaktyka
Aby zapobiegać pojawieniu się jęczmienia na oku, warto stosować kilka prostych zasad higieny oczu i rąk:
- mycie rąk – przed dotknięciem oczu należy umyć ręce, aby uniknąć przeniesienia drobnoustrojów i zanieczyszczeń z dłoni na powieki,
- unikanie dotykania oczu – czynność ta zwiększa ryzyko zakażeniu oka,
- utrzymywanie okolicy oczu w czystości – poprzez dokładny demakijaż i systematyczne mycie twarzy,
- unikanie współdzielenia kosmetyków – zwiększa to ryzyko zakażenia oczu,
- unikanie długotrwałej ekspozycji oczu na dym, kurz, smog i promieniowanie UV.
Warto również zadbać regularne badania okulistyczne, aby kompleksowo zadbać o zdrowie oczu.
Mimo że jęczmień na oku może wydawać się niewielkim problemem, nie należy go lekceważyć. Nieleczony może powodować dyskomfort, ból, obrzęk i trudności w otwarciu oka. Ze względu na nawrotowy charakter dolegliwości warto postawić na profilaktykę. Stosowanie zasad higieny może pomóc w utrzymaniu zdrowych oczu i uniknięciu pojawienia się zmian na powiekach.
Bibliografia:
- K. Antoniak, Farmakoterapia zakażeń bakteryjnych narządu wzroku, „Postępy Farmakoterapii", nr 65 (2) 2009.
- Binnewies-Stulcken K., Opieka farmaceutyczna. Choroby oczu, MedPharm Polska, 2012, s. 8-9.
- B. Bowling, Okulistyka kliniczna, Wydawnictwo Edra Urban & Partner, Wrocław 2017.
