Kandydoza – przyczyny, rodzaje, objawy i leczenie zakażeń drożdżakowych

Kandydoza, choć często bagatelizowana, stanowi jedno z powszechnych schorzeń grzybiczych, z którym mierzyć się muszą ludzie na całym świecie. Poznaj przyczyny, rodzaje i objawy kandydozy. Dowiedz się więcej o metodach leczenia tej dolegliwości. Sprawdź, jak dbać o swoje zdrowie i cieszyć się życiem bez dyskomfortu związanego z kandydozą.

Przyczyny kandydozy 

Drożdżaki z rodzaju Candida to nieodłączny element ludzkiej mikroflory. Są obecne w wielu miejscach w naszym ciele: na skórze, w jamie ustnej, przewodzie pokarmowym oraz w układzie rozrodczym. W normalnych warunkach nie powodują one problemów zdrowotnych, a wręcz odgrywają ważną rolę w ekosystemie mikroorganizmów naszego ciała. Jednak w pewnych okolicznościach, drożdżaki te mogą zacząć nadmiernie się namnażać, prowadząc do stanów chorobowych.

Przerost drożdżaków z rodzaju Candida w wielu przypadkach jest konsekwencją zaburzenia równowagi mikroflory organizmu. Istnieje kilka czynników, które mogą przyczyniać się do takiego stanu rzeczy, jak:

• antybiotykoterapia – choć antybiotyki są niezbędne w walce z infekcjami bakteryjnymi, mogą też niestety niszczyć korzystne bakterie, które kontrolują populację drożdżaków,
• osłabienie układu odpornościowego – osoby z obniżoną odpornością, np. w wyniku przewlekłych chorób lub terapii immunosupresyjnej, są bardziej narażone na infekcje grzybicze,
• sterydy – leki sterydowe mogą wpływać na równowagę mikroflory, czyniąc organizm bardziej podatnym na kandydozę,
• niekontrolowana cukrzyca – wysoki poziom cukru we krwi jest idealnym środowiskiem dla drożdżaków, co może sprzyjać ich nadmiernemu namnażaniu,
• zaburzenia hormonalne – np. w ciąży czy w trakcie miesiączki, gdy zachodzą zmiany hormonalne, może dojść do przerostu drożdżaków Candida.

Czynniki sprzyjające rozwojowi kandydozy

Rozwojowi drożdżaków z rodzaju Candida mogą sprzyjać czynniki, takie jak:

• nadmierna potliwość – ciepłe i wilgotne środowisko jest idealne dla namnażania się drożdżaków,
• noszenie obcisłej lub syntetycznej odzieży – takie ubrania mogą utrzymywać wilgoć i ciepło, co tworzy doskonałe warunki dla drożdżaków,
• nieodpowiednia higiena intymna – niewłaściwa pielęgnacja może prowadzić do zakłócenia równowagi mikroflory, dając drożdżakom szansę na nadmierny rozwój,

Rodzaje kandydozy

Jednym z najczęściej spotykanych rodzajów kandydozy jest kandydoza jamy ustnej, znana również jako pleśniawki. To zakażenie drożdżakami Candida objawia się charakterystycznymi białymi nalotami na błonach śluzowych języka, podniebienia czy wewnętrznej stronie policzków. Często naloty te są bolesne, a przy próbie ich usunięcia mogą pozostawić krwawiące miejsca.

Kandydoza skórna może pojawić się niemal w każdym miejscu na ciele. Typowe objawy to intensywne zaczerwienienie, swędzenie oraz drobne pęcherzyki, które mogą pękać, tworząc bolesne owrzodzenia. Miejsca szczególnie narażone na kandydozę skórną to fałdy skórne, obszary pachwinowe czy przestrzenie międzypalcowe.

Jednym z rodzajów kandydozy, który dotyka głównie kobiety, jest kandydoza pochwy. Objawia się ona swędzeniem, pieczeniem w okolicy intymnej, bólem podczas stosunku oraz charakterystycznymi białymi, grudkowatymi upławami. Dla wielu kobiet jest to nie tylko problem zdrowotny, ale również źródło dyskomfortu psychicznego.

Choć mniej znana, kandydoza układu pokarmowego może dawać dolegliwości trudne do zdiagnozowania. Zaliczamy do nich bóle brzucha, wzdęcia, nieregularne wypróżnienia, a nawet nudności. Symptomy te często mylone są z objawami innych schorzeń układu pokarmowego, co może utrudniać diagnozę.

Najbardziej zaawansowaną i niebezpieczną formą kandydozy jest jej inwazyjna postać. Atakuje ona wewnętrzne narządy i tkanki, często prowadząc do poważnych powikłań, zwłaszcza u osób z osłabionym układem odpornościowym. Diagnoza i leczenie inwazyjnej kandydozy jest wyzwaniem dla medycyny, ze względu na jej agresywny charakter.

Objawy kandydozy

Objawy kandydozy nie zawsze są jednoznaczne i łatwe do rozpoznania. Często pierwsze sygnały, takie jak zmęczenie, bóle głowy czy zaburzenia koncentracji, mogą być mylone z innymi dolegliwościami. Warto także zwrócić uwagę na objawy alergiczne, które mogą pojawiać się w odpowiedzi na rozwijające się zakażenie drożdżakowe.

Kandydoza w zależności od miejsca występowania może dawać różnorodne objawy. Najczęściej spotykane oznaki to:

• swędzenie – nieprzyjemny objaw, który może towarzyszyć kandydozie skórnej czy pochwowej,
• pieczenie – charakterystyczne dla kandydozy pochwowej, ale może występować również w jamie ustnej,
• zaczerwienienie – wskazuje na miejscowe zakażenie, np. na skórze,
• białe naloty – typowe dla pleśniawek w jamie ustnej,
• bolesne owrzodzenia – mogą pojawiać się w miejscu pękniętych pęcherzyków w kandydozie skórnej.

Zakażenie drożdżakami Candida w układzie pokarmowym może manifestować się poprzez bóle brzucha, wzdęcia oraz nieregularne wypróżnienia. W przypadku zaawansowanego zakażenia mogą pojawić się także nudności.

W przypadku kandydozy układu moczowo-płciowego pacjenci często skarżą się na ból podczas oddawania moczu oraz częste wizyty w toalecie. U kobiet charakterystycznym objawem są również białe, grudkowate upławy, które mogą towarzyszyć uczucie pieczenia czy swędzenia.

Leczenie zakażeń drożdżakowych 

Gdy zauważymy pierwsze objawy kandydozy, często wystarczy zastosować leczenie miejscowe. Na rynku dostępne są kremy, maści, globulki czy płyny zawierające substancje przeciwgrzybicze, które skutecznie zwalczają drożdżaki Candida. 

W niektórych przypadkach leczenie miejscowe może okazać się niewystarczające. Wówczas konieczne jest leczenie doustne. Antybiotyki przeciwgrzybicze w formie tabletek skutecznie radzą sobie z zaawansowanymi przypadkami kandydozy, eliminując przyczynę dolegliwości.

Probiotyki odgrywają istotną rolę we wspomaganiu leczenia kandydozy, ponieważ pomagają w przywróceniu równowagi mikroflory. Dobrej jakości probiotyki, zawierające odpowiednio dobrany zestaw bakterii, mogą przeciwdziałać nadmiernej proliferacji drożdżaków i wspierać proces leczenia.

Zapobieganie kandydozie 

Właściwa higiena to klucz do zapobiegania rozwojowi zakażeń drożdżakowych. Warto unikać sytuacji sprzyjających rozwojowi drożdżaków, takich jak długotrwałe noszenie mokrego stroju kąpielowego. Zdrowa dieta, bogata w błonnik i nieprzetworzone produkty, a także kontrola poziomu cukru we krwi, również mogą pomóc w zapobieganiu kandydozie.

Nawracające infekcje, trudności w leczeniu lub ciężkie objawy są sygnałem, że warto skonsultować się z lekarzem. Lekarz będzie mógł dokładnie ocenić stan pacjenta, przeprowadzić niezbędne badania i dostosować leczenie do indywidualnych potrzeb.

Pamiętaj, że choć kandydoza jest częstą dolegliwością, to zawsze warto podchodzić do niej poważnie i nie bagatelizować objawów. Skuteczne leczenie i odpowiednie środki zapobiegawcze mogą pomóc w uniknięciu powikłań i długotrwałego leczenia.

Źródła:

1. Sobel, J.D. (2007). Vulvovaginal candidosis. Lancet, 369(9577), 1961-1971.
2. Calderone, R. A., & Clancy, C. J. (2012). Candida and Candidiasis. American Society of Microbiology.
3. Mayer, F. L., Wilson, D., & Hube, B. (2013). Candida albicans pathogenicity mechanisms. Virulence, 4(2), 119-128