Marskością wątroby nazywamy przewlekły stan chorobowy, wskutek którego dochodzi do zwłóknienia tego narządu oraz zmiany budowy. Marskość wątroby jest groźnym stanem, który jeżeli zostanie wykryty, bezzwłocznie musi zostać poddany leczeniu. W jaki sposób można doprowadzić do marskości wątroby? Jakie są pierwsze objawy tego stanu chorobowego? Przeczytaj poradnik i dowiedz się więcej!
Czym jest marskość wątroby
Marskość wątroby należy do częstych chorób, które dotykają nawet do 10% populacji. Co ciekawe, nie u każdego chorego, udaje się rozpoznać przypadłość za życia. Marskość wątroby jest 9 co do częstości występowania chorobą, doprowadzającą do śmierci i z kolei 5, która jest przyczyną zgonów osób w wieku 45-65 lat. Należy wiedzieć, że na omawianą chorobę dwa razy częściej cierpią mężczyźni, aniżeli kobiety.
Jest to choroba, która doprowadza do wspomnianego już włóknienia wątroby i zmiany budowy tego narządu. Co więcej, zamiast prawidłowych zrazików wątrobowych, powstają guzki regeneracyjne – nazywają się tak różniej wielkości skupiska komórek wątrobowych, które otoczone są gęstymi pasmami tkanki łącznej. Skutkiem tego jest doprowadzenie do martwicy hepatocytów, czyli komórek wątrobowych, co zaś skutkuje zaburzeniami czynności wątroby.
Marskość wątroby podzielić można na 3 rodzaje, które zależne są od wielkości guzków. Wymienia się:
- postać drobnoguzkowa – gdzie, guzki osiągają wielkość do 3 mm,
- postać wielkoguzkowa – gdzie, guzki posiadają zróżnicowaną wielkość, często większą niż 3 mm – nawet do kilku cm,
- postać mieszana.
Marskość wątroby – przyczyny, objawy
Jedną z najczęstszych przyczyn marskości wątroby jest nadużywanie alkoholu. Na kolejnym miejscu znajdują się przewlekłe infekcje, które mogą powodować wirusowe zapalenie wątroby typu B, bądź typu C (HCV, HBV).
Wymienić można jeszcze przyczyny marskości wątroby takie jak:
- Przewlekłe choroby dróg żółciowych, które powodują cholestazę (jest to pierwotne twardniejące zapalenie dróg żółciowych, pierwotne zapalenie dróg żółciowych lub trwałe uszkodzenie dróg żółciowych).
- Autoimmunologiczne zapalenie wątroby.
- Wszelkie toksyny.
- Niektóre leki i środki chemiczne.
- Niektóre wrodzone i nabyte choroby metaboliczne (cukrzyca, otyłość, choroba Wilsona i inne).
Marskość wątroby – objawy
Co ciekawe, nawet u 30-40% chorych, marskość wątroby w początkowej fazie przebiega bezobjawowo. Wykrywana jest dopiero przypadkowo, często podczas badań lub operacji wykonywanych z zupełnie innego powodu.
Wszelkie występujące objawy marskości wątroby nasilają się wraz z postępowaniem choroby i dotyczą one różnych części organizmu. Co ważne, wiele dolegliwości może należeć do nieswoistych objawów marskości wątroby. Przykładowe występujące dolegliwości sprawdzisz poniżej.
Objawy ogólne
- brak apetytu,
- niezamierzony spadek ciała,
- zaburzenia koncentracji,
- osłabienie i męczliwość,
- stany podgorączkowe,
- przybranie charakterystycznej postawy ciała, czyli pozycji tzw., "kasztanowego ludzika" (szczupłe kończyny dolne i górne oraz powiększony obwód brzucha).
Objawy ze strony układu pokarmowego
- biegunki,
- powiększenie śledziony,
- powiększenie wątroby,
- wzdęcia,
- nudności,
- wymioty,
- wygładzenie powierzchni języka,
- niejednostajny ból w prawej okolicy podżebrowej,
- wodobrzusze,
- krwawienia z nosa i dziąseł,
Zaburzenia i objawy skórne
- występowanie tzw. pajączków wątrobowych, czyli zmian naczyniowych na skórze o charakterystycznym gwieździstym wyglądzie,
- rumień dłoniowy,
- rumień podeszwowy,
- wzmożona pigmentacja skóry,
- przebarwienia na paznokciach w białym kolorze,
- poszerzone naczynia żylne na skórze w okolicach pępka, czyli tzw. głowa meduzy,
- łatwe powstawanie siniaków,
- żółtaczka (kiedy objaw ten się pojawia, rokowania są znacznie gorsze),
- świąd skóry występujący w marskości typu żółciowego.
Objawy endokrynologiczne
- cukrzyca,
- feminizacja u mężczyzn, czyli utrata owłosienia na klatce piersiowej, pod pachami, a także mierne powiększenie gruczołów piersiowych.
- hirsutyzm u kobiet, czyli pojawienie się włosów na twarzy, brzuchu i klatce piersiowej.
- hipogonadyzm – u mężczyzn charakterystyczny jest zanik jąder, utrata libido i impotencja. Wśród kobiet objawami są zaburzenia miesiączkowania, całkowity brak miesiączki, lub bezpłodność.
Warto wspomnieć o tym, że niekiedy zaburzenia czynności wątroby doprowadzić mogą do bezpośredniego zagrożenia życia, przez co chory wymaga natychmiastowej pomocy medycznej. Do stanów takich zalicza się:
- krwawienie z przewodu pokarmowego (najczęściej są to wymioty z domieszką świeżej krwi),
- nagłe pogorszenie stanu psychicznego – głównie nienaturalna senność lub nienaturalna wesołość,
- nasilona żółtaczka,
- przykry zapach z ust przypominający słodkawy zapach gnijącego mięsa,
- gorączka i bóle brzucha u osób z wodobrzuszem,
- bezmocz lub skąpomocz.
W jakie sposób rozpoznać i jak wygląda leczenie marskości wątroby
Chorobę rozpoznać można poprzez wykonanie niektórych badań laboratoryjnych. Do takich należą:
-
- morfologia krwi – niedokrwistość (anemia) i małopłytkowość mogą wskazywać na marskość wątroby,
- poziom glukozy we krwi – hipo lub hiperglikemia mogą wskazywać na marskość wątroby,
- aktywność enzymów wątrobowych – niepokojąca może być zwiększona aktywność ALT, ASP i ALP
- stężenia markera AFP – jeżeli wynik będzie wyższy niż 200 jednostek, może wskazywać to na raka wątrobokomórkowego,
- stężenie bilurbiny – podczas marskości wątroby niekiedy pojawiać się może podwyższenie bilurbiny,
- układ krzepnięcia.
- Sprawdzenie aktywności GGTP
Wykonać należy również badania obrazowe, takie jak:
- USG jamy brzusznej.
Ponadto, w rozpoznaniu ważne są badania:
- endoskopowe, np. gastroskopia,
- biopsję wątroby,
- badania z wykorzystaniem elastografii,
- badanie SHBG.
Leczenie marskości wątroby
Leczenie marskości wątroby polega na zahamowaniu włóknienia danego narządu i zapobieganiu występowania powikłań lub ich leczeniu, jeżeli już wystąpiły. Wdraża się zazwyczaj zarówno leczenie objawowe, jak i przyczynowe. W przypadku dekompensacji funkcji wątroby, nieuniknione jest leczenie szpitalne.
Metody, które używane są w leczeniu przyczynowym marskości wątroby, zależą m.in. od etiologii marskości. Otóż np. w marskości, która spowodowana jest alkoholem, chorego obejmuje się programem terapii związanej z uzależnieniem
Objawowe leczenie marskości wątroby zależy i opiera na poprawie komfortu życia chorego i jego ogólnego samopoczucia. Jednym z obowiązkowych zadań jest przymus całkowitego zaprzestania spożywania alkoholu – dotyczy to każdego rodzaju marskości wątroby.
Bardzo istotnym aspektem jest też zachowanie odpowiedniej masy ciała i regularna aktywność fizyczna. Ważne jest zapewnienie odpowiedniej ilości białka w diecie, gdyż marskość wątroby powoduje rozpad białek budulcowych, a to z kolei powoduje ich niedobór w organizmie (tzw. stan hipermetaboliczny).
Warto wiedzieć, że zapotrzebowanie na kalorie osób zmagających się z marskością wątroby to około 2000 kcal dziennie. Chory powinni także ograniczać spożywania soli.
Niestety, kiedy marskość wątroby doprowadzi do zmiany struktury narządu, zmiany są nieodwracalne i pomimo leczenia mogą postępować. Tempo rozwoju choroby jest całkowicie indywidualne i zależy szczególnie od trybu życia chorego (najbardziej od tego ile spożywa alkoholu) oraz tego, czy występują inne czynniki mogące powodować rozwój choroby.
Powikłania marskości wątroby
Podczas zaawansowanej marskości wątroby wystąpić mogą pewne powikłania, które wymagają niezwłocznego leczenia. Należą do nich:
- Krwawienie z przewodu pokarmowego – do najbardziej z prawdopodobnych powikłań u chorych z marskością zalicza się krwotok z żylaków przełyku, jak i żył żołądkowych.
- Wodobrzusze – kolejne bardzo częste powikłanie. Co więcej, jest ono najwcześniejsze. Przyczyną jest zatrzymanie sodu i wody przez nerki, a także wysoki poziom albuminy we krwi i nadciśnienie wrotne.
- Samoistne bakteryjne zapalenie otrzewnej – powikłanie występuje u 10-30% chorych z wodobrzuszem.
- Encefalopatia wątrobowa – jest to zespół zaburzeń czynności ośrodkowego układu nerwowego. Wymienić można zaburzenia nastroju, osobowości, czynności intelektualnych, czy aktywności nerwowo mięśniowej i innych.
Czy można zapobiec marskości wątroby
Okazuje się, że tak. Ryzyko zachorowania na marskość wątroby drastycznie spada, jeżeli ograniczy się spożywanie alkoholu i chroni swoją wątrobę przed wirusowym zapaleniem.
Ponadto wymienić można utrzymanie prawidłowej masy ciała, regularną aktywność fizyczną, przestrzeganie zasad higieny, szczepienia, zachowanie prawidłowej diety.
Podsumowanie
Alkoholowa marskość wątroby, czy ta, którą powoduje wirusowe zapalenie wątroby, to choroby bardzo poważne, mogące doprowadzić do śmierci. Niestety jak widać, niekiedy rozwoju choroby nie da się w pełni zatrzymać, jednak w każdym przypadku marskości wątroby, powinno zostać zastosowane leczenie. Najlepiej jednak starać się nie doprowadzić do danego schorzenia – np. poprzez unikanie alkoholu.
