Choć okres pylenia kojarzy nam się raczej z wiosną lub latem, to również jesienią i zimą dochodzi do rozsiewania pyłków, które mogą powodować reakcje alergiczne. Jeśli chcesz wiedzieć, co może uczulać cię w lutym lub w marcu, zapoznaj się z kalendarzem pylenia na cały rok.
Czym jest kalendarz pylenia?
Kalendarz pylenia to aktualne informacje na temat pylenia roślin w danym okresie. Jeśli więc nagle w lutym lub kwietniu odczujesz dziwne kręcenie w nosie; poczujesz, że swędzą cię oczy, a każde wyjście na dwór kończy się napadem kichania, zajrzyj do kalendarza pylenia, w którym masz zaznaczone aktualne pylenie roślin w danym miesiącu. Dzięki niemu wiesz, że kwietniowe łzawienie oczu i katar sienny możesz przypisać uczuleniu na topolę, a objawy alergii w lutym świadczą o nadwrażliwości na pyłek leszczyny. Z kolei, jeśli już z góry wiesz, że masz uczulenie np. na bylicę, to kalendarz pylenia pomoże ustalić ci te miesiące, w których jest najwyższe stężenie pyłku tej rośliny. Podane w nim informacje pomogą ci określić, w jakim czasie powinieneś zażywać leki przeciwalergiczne i kiedy musisz ograniczyć wyjścia na dwór.
Aktualne pylenie – co pyli od stycznia do grudnia
Co pyli w styczniu?
Jako pierwsza, bo już pod koniec stycznia, zaczyna pylić leszczyna. Jak pokazują badania, jeden kwiatostan pręcikowy leszczyny potrafi wytworzyć aż 8 736 000 ziaren pyłku. Ta ogromna ilość pyłku uwalniania jest w cyklu dobowym zależnym od warunków panujących na dworze, a więc w zależności od temperatury powietrza, jego wilgotności, czy prędkości wiatru. Uwolnienie pyłku zależy również od właściwości biologicznych kwiatu leszczyny. Uczuleni na leszczynę ludzie nie powinni w lutym przebywać w pobliżu tych drzew, aby nie potęgować ataku kichania.
Co pyli w lutym?
W lutym, oprócz leszczyny, pylenie zaczyna olsza. W powietrzu unoszą się również zarodniki grzybów pleśniowych – Cladosporium. Te ostatnie powodują przede wszystkim zatkanie nosa. Rzadko kiedy zaś wywołują zapalenie spojówek. Aby pojawił się objaw alergii, potrzebne jest 2800 zarodników tych grzybów na metr sześcienny. W przypadku olszy ilość pyłków niezbędnych do wywołania alergii to 45 z/m3. Przy wzroście tego stężenia do 1200 z/m3 odnotowuje się już objawy duszności. Głównym alergenem w pyłku olszy jest Aln g1, który wykazuje reakcje krzyżowe z pyłkiem brzozy. Oznacza to, że pylenie olszy, które poprzedza okres pylenia brzozy, dodatkowo potęguje objawy alergiczne u osób uczulonych na brzozę.
Co pyli w marcu?
W marcu w dalszym ciągu pyli olsza. Pod sam koniec marca zaczyna też pylić brzoza oraz topola. U osób, które uczulone są na pyłek brzozy, pierwsze objawy alergii pojawiają się już przy stężeniu 20 ziaren pyłku brzozy na metr sześcienny. Z kolei przy stężeniu 155 z/m3 występuje już u większości osób – duszność. W marcowym powietrzu fruwają zarodniki grzybów takich jak Cladosporium oraz Alternaria. Objawy na zarodniki Alternaria są podobne, jak w alergii na pyłki, są to więc: kichanie, blokada nosa, katar, zapalenie spojówek. Objawy te pojawiają się już przy stężeniu zarodników Alternaria w wysokości 80 z/m3.
Co pyli w kwietniu?
W kwietniu następuje najwyższe stężenie pylenia brzozy, mocno pyli też topola, jesion oraz dąb. W powietrzu unosi się coraz mniej zarodników grzybów (najniższe stężenie). Nadwrażliwość na pyłki topoli jest w Polsce stosunkowo niewielka. Topolę można spotkać nad rzekami, w różnych typach lasów oraz w niższych partiach górskich, w związku z tym osoby uczulone na pyłki tego drzewa, powinny unikać tych miejsc.
Co pyli w maju?
W maju dalej pyli dąb, którego okres rozsiewania pyłków jest dość zwarty. Dąb uważa się za jeden z ważniejszych alergenów, jakie pojawiają się na wiosnę. Jak wynika z obserwacji, dolegliwości alergiczne pojawiają się przy stężeniu 80 ziaren na metr sześcienny. Oprócz tego pyli nadal brzoza, zaczynają też intensywnie pylić trawy (koniec miesiąca), jak również szczaw. Mocne rozsiewanie zarodków zaczyna się ze strony grzybów Cladosporium. Słabo pyli babka oraz pokrzywa.
Co pyli w czerwcu?
W czerwcu najmocniej pylą trawy. Symptomy alergii widoczne są już przy stężeniu 50 ziaren na metr sześcienny powietrza. Osoby, które są wrażliwe na działanie pyłków traw, w okresie pylenia powinny unikać spacerów po łąkach i polach oraz unikać tych miejsc, gdzie właśnie koszona jest trawa. Pyłki traw powodują reakcje krzyżowe z pomidorami, ziemniakami, jabłkiem, arbuzem, pomarańczą, kiwi. W związku z tym, w momencie spożycia tych produktów, może pojawić się reakcja alergiczna. W czerwcu pyli również szczaw i babka lancetowata. Choć pyłek babki, czy szczawiu wykazuje słabe i średnie właściwości alergizujące, to jednak osoby uczulone na nie, powinny monitorować, jakie jest aktualne pylenie tych roślin i jego stężenie, gdyż uczuleniu na te pyłki towarzyszy zwykle nadwrażliwość na pyłek pochodzący z innych roślin. W czerwcu występuje też bardzo wysokie stężenie zarodników grzybów Cladosporium oraz Alternaria.
Co pyli w lipcu?
W lipcu nadal pylą trawy, pokrzywa, jak również szczaw. Niezwykle silnie na alergików działają również zarodniki grzybów Cladosporium oraz Alternaria. Do tego dołącza również pylenie bylicy, która jest kolejną, po trawach, bardzo alergizującą rośliną. Bylica należy do rodziny astrowatych. Jej pylenie odbywa się przez około 10 tygodni, mniej więcej od początku lipca do połowy września. W Polsce występuje kilka gatunków bylic: bylica pospolita, bylica piołun, bylica polna, bylica boże drzewko, bylica estragon, bylica pontyjska i bylica nadmorska. Pierwsze objawy alergii pojawiają się przy stężeniu pyłku bylicy – 30 z/m3, a przy stężeniu 50 z/m3 pyłkowica objawia się już u wszystkich osób uczulonych na tę roślinę. Bylica powoduje reakcje krzyżowe z pyłkiem ambrozji, mniszka, rumianku, stokrotki, nawłoci.
Co pyli w sierpniu?
W sierpniu wciąż pyli pokrzywa, gdyż jej okres pylenia trwa aż do maja do września. W Polsce występują dwa gatunki pokrzyw: pokrzywa zwyczajna i pokrzywa żegawka. Ze względu na to, że jest dość popularnym chwastem występującym powszechnie w ogrodach, sadach, łąkach i na polach, trudno ograniczyć z nim kontakt. Pokrzywa wytwarza dość dużą ilość ziaren pyłku, o czym świadczy maksymalne stężenie, jakie potrafi osiągać w powietrzu. Wynosi ono nawet 8500 z/m3. W sierpniu pyli też bardzo mocno bylica, alergicy nie obędą się więc bez leków przeciwalergicznych i kropli do oczu. Uczuleni na zarodniki grzybów nie mają też lekko, gdyż grzyby Cladosporium oraz Alternaria nadal pozostają w najwyższym stężeniu.
Co pyli we wrześniu?
We wrześniu mocno alergizują już tylko grzyby Cladosporium oraz Alternaria. Średnie stężenie pyłku osiągają też trawy, ale tylko w pierwszej połowie miesiąca. Podobnie rzecz ma się z pokrzywą, która wraz z upływającymi dniami września, zaczyna coraz mniej pylić. Słabo pyli już babka, komosa, ambrozja.
Co pyli w październiku?
W październiku cierpią już praktycznie tylko uczuleni na zarodniki grzybów Cladosporium oraz Alternaria. Kończy swoje pylenie pokrzywa.
Co pyli w listopadzie?
W listopadzie odczuwane są już słabo działania zarodników grzybów Cladosporium oraz Alternaria.
Co pyli w grudniu?
Grudzień to miesiąc, kiedy może odetchnąć każdy. Nie odbywa się wtedy żadne pylenie. W związku z tym jest to bardzo dobry czas na rozpoczęcie odczulania.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
Źródła:
- Analiza stężenia pyłku leszczyny w 2013 roku w wybranych miastach Polski, praca zbiorowa, „Alergoprofil” 2013, vol. 9, nr 2, s. 32
- Pyłek olszy w powietrzu wybranych miast Polski w 2015 roku , praca zbiorowa, „Alergoprofil” 2015, vol. 11, nr 2, s. 46
- I.A. Pidek, E. Weryszko-Chmielewska, K. Piotrowska, Czy istnieje dwuletni rytm obfitego pylenia brzozy i olszy?, „Alergologia, Immunologia” 2008, tom 5, nr 2, s. 61-65
- Pyłek topoli w powietrzu wybranych miast Polski w 2014 roku, praca zbiorowa, „Alergoprofil” 2014, vol.10, nr 3, s. 31-32
- Analiza stężenia pyłku dębu w wybranych miastach Polski w 2014 roku, praca zbiorowa, „Alergoprofil” 2014, vol.10, nr 3, s. 43
- M. Malkiewicz, Pyłek bylicy, pokrzywy i babki w powietrzu Wrocławia w latach 2002-2004, „Acta Agrobotanica” 2006, vol. 59, z. 1, s. 347-348
- Analiza stężenia pyłku bylicy w wybranych miastach Polski w 2014 roku, praca zbiorowa, „Alergoprofil” 2015, vol.11, nr 1, s. 28
- Pyłek pokrzywy w powietrzu wybranych miast Polski w 2013 roku, praca zbiorowa, „Alergoprofil” 2013, vol. 9, nr 3, s. 24-25
