Alergia na białko mleka krowiego, zwana także skazą białkową, jest najczęściej występującą nadwrażliwością na pokarmy. Jakie są przyczyny i objawy alergii na białko krowie? Jak wygląda terapia? Co można, a czego nie należy jeść? Wszystkie odpowiedzi znajdziesz w dzisiejszym artykule.
Przez wiele lat alergię na mleko krowie uważano za bardzo rzadkie zjawisko. W Szwecji po drugiej wojnie światowej szacowano, że alergia ta występuje zaledwie u 0,001-0,03% badanych. Gwałtowny wzrost tej nadwrażliwości nastąpił latach 50. XX wieku. Spowodowane było to najprawdopodobniej modą na znacznie krótsze karmienie piersią dzieci. Co dziś wiemy o nietolerancji białka mleka krowiego?
Czym jest alergia na białka mleka krowiego?
Alergia na białko krowie jest wynikiem nieadekwatnej reakcji układu odpornościowego na działanie białek mleka, najczęściej kazeiny. Białko to stanowi 80 proc. wszystkich białek mleka. Pozostałe 20 proc. to tzw. białka serwatkowe. Do alergizacji może dochodzić nie tylko przez spożywanie mleka krowiego, ale również owczego i koziego. Niektóre osoby uczulone na mleko mogą mieć objawy alergiczne także na soję.
Alergia na mleko u dzieci
Ten rodzaj alergii występuje najczęściej wśród niemowląt i dzieci do 3. roku życia. Starsze dzieci i dorośli cierpią na nią o wiele rzadziej. Dzieje się tak dlatego, że mleko jest w pierwszych miesiącach życia jedynym pokarmem dziecka, a w kolejnych stanowi podstawę diety. Dodatkowo jeśli rodzice lub rodzeństwo dziecka są alergikami prawdopodobieństwo, że dziecko również będzie cierpiało na to schorzenie, rośnie.
Jak wykazały badania ankietowe, że aż 28% rodziców sądzi, że ich dzieci są „uczulone" na białko mleka. Diagnostyka immunologiczna i testy eliminacji pokazały, że alergia ta dotyczy 0,3 do 7,5% niemowląt. Zdecydowana większość dzieci do 5. roku życia (prawie 85%) wytwarza tolerancję na mleko. U niemowląt bardzo rzadko spotyka się sytuację, aby wytworzyła się naturalna tolerancja pokarmowa na mleko. Mleko krowie zawiera ok. 20. różnych białek, ale tylko 5 z nich ma znaczenie alergologiczne. Są to: a-laktoalbumina, b-laktoglobulina, kazeina, albumina wołowa i immunoglobuliny.
Jak rozpoznać alergie na białko krowie?
W 1997 roku Podkomitet Niepożądanych Reakcji na Żywność Europejskiej Akademii Alergii i Immunologii Klinicznej ustanowił 3 kryteria klinicznego rozpoznania alergii na mleko krowie:
- ustąpienie objawów po odstawieniu mleka i otrzymywanych z niego wyrobów;
- nawrót dolegliwości po jednokrotnym podaniu mleka;
- wyłączenie zakażeń i zaburzeń enzymatycznych powodujących podobne objawy, jak wywołane złym znoszeniem mleka krowiego.
Alergia na białko krowie – objawy
U niemowląt, dzieci i u osób dorosłych objawy mogą dotyczyć jednego lub więcej narządów i występować w różnym nasileniu. W skrajnych przypadkach może dojść do wstrząsu anafilaktycznego. Jeśli zauważymy jakiekolwiek niepokojące objawy, należy natychmiast skonsultować się z lekarzem.
Najbardziej typowymi objawami alergii na mleko krowie są:
Układ pokarmowy (ok. 50% przypadków):
- biegunka i wymioty (u niemowląt często chlustające), czasami z domieszką krwi i śluzu;
- nudności, bóle brzucha, kolka jelitowa;
- niechęć do spożywania mleka;
- zaparcia;
- zespół złego wchłaniania z częściowym zanikiem kosmków jelitowych (często z towarzyszącą nietolerancją laktozy i/lub sacharozy);
- refluks żołądkowo-przełykowy;
- zapalenie żołądka i jelit.
Postać skórna: (30-50% przypadków):
- sucha zaczerwieniona skóra;
- wypryski na policzkach, płatkach uszu (tzw. naderwane uszy);
- ciemieniucha mimo pielęgnacji (może być objawem zapowiadającym), obejmująca skórę owłosioną głowy, czoło i brwi;
- rumień;
- świąd;
- pokrzywka;
- zmiany na błonach śluzowych jamy ustnej, pękanie warg, zajady.
Problemy oddechowe (od 20 do 30% przypadków):
- sapka u niemowląt (zatkany nos bez wydzieliny);
- katar;
- polipy nosa;
- swędzenie nosa;
- przewlekła chrypka i kaszel;
- zapalenie gardła, krtani, ucha środkowego.
Postać konstytucjonalno-mózgowa (obserwowana u dzieci):
- nadmierna pobudliwość nerwowa;
- rozdrażnienie, agresywność, płaczliwość;
- krótki, niespokojny sen, lęki nocne zaburzenia w zachowaniu;
- wzmożone napięcie mięśniowe;
- zaburzenia pamięci i koncentracji;
- przewlekła utrata apetytu z niedożywieniem i zaburzeniami przyrostu masy ciała.
Alergia na mleko a nietolerancja laktozy
Alergia na mleko jest często mylona z nietolerancją cukru mlecznego, czyli laktozy. Spowodowane jest to wrodzonym brakiem lub niedoborem laktazy – enzymu rozkładającego laktozę na cukry proste. Objawy to: wzdęcia, biegunki, bóle brzucha. W przypadku nietolerancji laktozy można spożywać np. mleko roślinne. Więcej o nim przeczytasz w artykule Mleko roślinne – alternatywa dla osób nietolerujących laktozy.
Alergia na białka mleka krowiego – diagnostyka. Jakie badania trzeba wykonać?
W przypadku podejrzenia alergii na białka mleka krowiego przeprowadza się testy skórne, i testy prowokacji pokarmowej oraz badanie krwi.
Alergia na białko krowie – leczenie
Najlepszą metodą leczenia jest wprowadzenie diety eliminacyjnej. U niemowląt i małych dzieci stosuje się odpowiednio dobrane preparaty mlekozastępcze. U dzieci spożywających pokarmy stałe oraz u osób dorosłych, dieta nie ogranicza się tylko do rezygnacji z mleka i jego przetworów, ale również wszystkich produktów, w których białka mleka są „ukryte". Jeśli jednak w testach wykazano brak reakcji na niewielką ilość mleka lub na mleko poddane termicznej obróbce, można spożywać pewną ilość mleka. Istnieje duże prawdopodobieństwo, że stymulowanie układu odpornościowego minimalną ilością alergenu może doprowadzić do rozwoju tolerancji.
Alergia na białko mleka krowiego – co można jeść?
Mleko i jego przetwory mleczne są głównym źródłem wapnia w witaminy D. Wapń pełni niezwykle ważną rolę w organizmie, m.in. uczestniczy w budowaniu kośćca. Zaleca się spożywać następujące produkty: migdały, orzechy, nasiona, zielone warzywa, suszone owoce (figi, morele), rośliny strączkowe i warzywa liściaste: brokuły, jarmuż, a także amarantus, proso i komosę ryżową. Z kolei witamina D znajduje się w tranie i tłustych rybach morskich.
Alergia na białko mleka krowiego – czego unikać?
Należy unikać źródeł szczawianów, które ograniczają wchłanianie wapnia, takich jak szpinak, szczaw, rabarbar, herbata czarna, boćwina. Nie zapominaj, że produkty mleczne mogą się znajdować w wielu gotowych produktach spożywczych, dlatego trzeba dokładnie czytać etykiety.
Produkty, w których mogą być „ukryte” białka mleka krowiego?
- masło i margaryny;
- chipsy,knedle, kluski;
- płatki zbożowe, makarony;
- koncentraty sosów czy zup;
- pieczywo i produkty piekarnicze;
- słodycze, np. czekolada, cukierki kandyzowane, lody;
- produkty wędliniarskie, pasztety i inne przetwory mięsne np. kiełbasa.
Jak już wiesz z artykułu, w przypadku alergii na białko mleka niezwykle ważne jest, aby zadbać o odpowiednią ilość wapnia i witaminy D. Substancje te znajdziesz w suplemencie Wapń + witamina D. Cierpisz na alergie na pyłki roślin? Wypróbuj CromoHEXAL. Aplikacja kropli jest niezwykle prosta i komfortowa. Produkt niweluje objawy alergicznego, ostrego i przewlekłego zapalenia spojówek, wiosenne zapalenie rogówki i spojówek. Jeśli preferujesz wygodniejszą formę tabletek polecamy Sinulargen. Pamiętaj o suplementacji wapniem. Jest to istotne szczególnie dla dzieci. Dlatego dla dzieci polecamy Calcium Alergo Plus Junior w postaci musujących tabletek w pysznych owocowych smakach. Produkt został dodatkowo wzbogacony o cynk. Dla dorosłych polecamy Calcium Alergo PLUS.
