Wymioty to bardzo częsty problem pediatryczny, którego zakres przyczyn jest bardzo obszerny. Najczęściej jednak są to dolegliwości żołądkowo-jelitowe, które mogą być mniej lub bardziej groźne dla zdrowia dziecka i wymagać innego postępowania.
Przyczyny żołądkowo-jelitowe
W tym przypadku wymioty można pogrupować na te występujące u niemowląt i starszych dzieci. Ważnymi przyczynami wymiotów w okresie noworodkowym są: zwężenie odźwiernika i atrezja dwunastnicy. Z kolei po okresie noworodkowym do istotnych przyczyn wymiotów należą: choroba refluksowa przełyku (ang. gastroesophageal reflux disease, GERD), wgłobienie jelit, alergia pokarmowa i zapalenie wyrostka robaczkowego.
Zwężenie odźwiernika to przerost mięśni odźwiernika, początkowo mający postać ulewania, które z biegiem czasu zmienia charakter na chlustające wymioty treścią typowo żołądkową, bez domieszki żółci. Dla takich dzieci charakterystyczny jest „objaw oliwki”, czyli wybrzuszenie na powłokach brzucha w miejscu powiększonego odźwiernika.
Atrezja dwunastnicy to wrodzony defekt polegający na częściowym lub całkowitym zwężeniu dwunastnicy, czyli początkowego odcinka jelita cienkiego. Objawy mogą być widoczne już podczas ciąży, a po urodzeniu obecne są obfite wymioty często zawierające treść żółciową.
Refluks żołądkowo-przełykowy jest niezwykle częsty i zwykle występuje u niemowląt w wieku 1-3 miesięcy. Charakteryzuje się ulewaniem pokarmu i drażliwością podczas karmienia. Jednak wiele niemowląt nie ma żadnych objawów. Refluks żołądkowo-przełykowy jest fizjologiczny u niemowląt i należy go odróżnić od choroby refluksowej przełyku (GERD), która jest związana z zapaleniem przełyku, może rozwijać się i nawracać.
Wgłobienie jelit to wpuklenie się części jelita cienkiego do innej części jelita. Jest to najczęstsza przyczyna niedrożności jelit u dzieci od 6. do 36. miesiąca życia. Oprócz wymiotów klasyczne cechy wgłobienia to silny, przerywany, kolkowy ból brzucha, galaretowate stolce z krwią, wzdęcie brzucha i podkurczanie nóg przy napadach płaczu.
Alergie pokarmowe, takie jak alergia na białka mleka u niemowląt lub celiakia u starszych dzieci, to inne dość częste przyczyny wymiotów połączonych z bólem brzucha i biegunką. Charakterystyczne jest występowanie objawów bezpośrednio po spożyciu określonego pokarmu, którego wyeliminowanie z diety powoduje ustąpienie objawów.
Zapalenie wyrostka robaczkowego jest częstą przyczyną wymiotów z przewodu pokarmowego u dzieci i młodzieży, których nie można przegapić. Oprócz tego u dziecka będzie występowała umiarkowana gorączka oraz silny, tępy ból brzucha w okolicy pępka, który nasila się przy ruchach. W przypadku wystąpienia takich objawów należy jak najszybciej zgłosić się z dzieckiem do lekarza.
W każdym z tych przypadków należy pamiętać o ryzyku odwodnienia u dziecka. Dzieje się tak, ponieważ wraz z wymiotami usuwana jest z organizmu duża ilość płynów i elektrolitów. Dlatego należy pamiętać o ciągłym nawadnianiu dziecka, najlepiej wykorzystując do tego doustne preparaty nawadniające z elektrolitami np. Dicoflor, ewentualnie ziołowe herbatki lub wodę z dodatkiem soli.
