Menopauza to naturalny etap w życiu każdej kobiety, związany z zakończeniem okresu płodności. Choć jest to proces biologiczny, nierzadko wiąże się z szeregiem uciążliwych objawów – zarówno fizycznych, jak i psychicznych. Wahania hormonalne towarzyszące przekwitaniu mogą znacząco wpływać na jakość życia i codzienne funkcjonowanie. Warto zatem wiedzieć, czego można się spodziewać i jak rozpoznać objawy menopauzy.
Menopauza – co to takiego? Jakie są objawy menopauzy?
Menopauza (inaczej określana mianem klimakterium, a potocznie – przekwitaniem), to moment w życiu kobiety, w którym dochodzi do zatrzymania miesiączkowania, a jajniki przestają produkować estrogen i progesteron – dwa kluczowe hormony regulujące cykl menstruacyjny. Zwykle menopauza następuje między 45. a 55. rokiem życia, choć może rozpocząć wcześniej lub później – zależnie od uwarunkowań genetycznych i zdrowotnych.
Objawy menopauzy mogą rozpocząć się już w okresie perimenopauzy, czyli na kilka lat przed ostatnią miesiączką. W tym czasie zachodzą dynamiczne zmiany hormonalne, które oddziałują na cały organizm. Fizyczne objawy menopauzy mogą obejmować:
- uderzenia gorąca i nocne poty – nagłe uczucie gorąca, szczególnie w górnej części ciała, często połączone z obfitym poceniem się w nocy, to jeden z najbardziej charakterystycznych objawów menopauzy;
- zaburzenia snu – problemy z zasypianiem, częste wybudzanie się w nocy, płytki sen – wszystko to może prowadzić do chronicznego zmęczenia;
- suchość pochwy i spadek libido – zmniejszenie poziomu estrogenów wpływa na elastyczność i nawilżenie błon śluzowych, co może powodować dyskomfort podczas współżycia;
- przybieranie na wadze – zmiany metaboliczne związane z menopauzą mogą prowadzić do wzrostu masy ciała i odkładania się tkanki tłuszczowej – zwłaszcza w okolicach brzucha i bioder;
- bóle stawów i mięśni – obniżenie poziomu estrogenów może mieć wpływ na kondycję układu kostno-stawowego – w tym na zwiększenie ryzyka złamań kości;
- zmiany skórne i łamliwość włosów – skóra staje się cieńsza, mniej elastyczna, a włosy mogą zacząć wypadać lub stawać się łamliwe;
- kołatania serca i zawroty głowy – u niektórych kobiet pojawiają się objawy przypominające schorzenia kardiologiczne, choć są one najczęściej związane z wahaniami hormonalnymi.
Warto podkreślić, że nie każda kobieta doświadcza wszystkich tych objawów, a ich nasilenie może się znacznie różnić w zależności od stanu zdrowia pacjentki, jej codziennych nawyków, przyjmowanych na stałe leków i wielu innych czynników.
Wahania nastroju, zaburzenia depresyjne, nerwica lękowa w menopauzie – objawy psychiczne
Menopauza to nie tylko zmiany zachodzące w organizmie, ale również wyzwania dla psychiki. Wahania hormonalne wpływają na układ nerwowy, co może powodować objawy powiązane z niestabilnością emocjonalną i pogorszeniem samopoczucia przy nawet samooceny. Do najczęściej występujących objawów psychicznych należą:
- wahania nastroju – kobiety mogą doświadczać naprzemiennych stanów euforii i przygnębienia, drażliwości, a także płaczliwości bez wyraźnej przyczyny;
- obniżenie nastroju i depresja – przewlekły smutek, brak motywacji i utrata zainteresowań to objawy, które mogą wskazywać na depresję. W okresie menopauzy ryzyko jej wystąpienia wzrasta;
- lęki i nerwica lękowa – wiele kobiet zgłasza uczucie niepokoju, irracjonalne obawy, a także objawy somatyczne towarzyszące lękom, takie jak duszności, kołatanie serca czy uczucie „guli w gardle”;
- problemy z koncentracją i pamięcią – tak zwana „mgła mózgowa” to częsty problem, który może utrudniać codzienne funkcjonowanie – zarówno zawodowe, jak i osobiste;
- bezsenność – oprócz wspomnianych już objawów fizycznych, jak nocne poty, psychiczne napięcie również przyczynia się do problemów ze snem;
- utrata pewności siebie i obniżenie samooceny – zmiany fizyczne, spadek libido oraz gorsze samopoczucie mogą wpływać na pogorszone postrzeganie siebie i na relacje z otoczeniem.
Warto pamiętać, że objawy psychiczne menopauzy nie są wyrazem „słabości”, ale realnym skutkiem zmian hormonalnych i neurologicznych. W wielu przypadkach skuteczną pomocą okazuje się wsparcie psychologiczne, farmakoterapia i/lub terapia hormonalna, dobierana indywidualnie przez lekarza. Kluczowe jest wczesne rozpoznanie dolegliwości i otwarta rozmowa ze specjalistą – dzięki temu możliwe jest zaplanowanie skutecznego leczenia, które poprawia komfort życia pacjentki.
Źródła:
- E. Stefanowicz, Menopauza [w:] Medycyna Praktyczna, 19.03.2021
- E. Stanek-Misiąg, Nie utknąć w menopauzie [w:] Medycyna Praktyczna, 01.12.2021
- Dr n. med. M. Szafarowska, Menopauza [w:] Ginekologia po Dyplomie 06/2017
- B. Grzechocińska, Problemy okresu menopauzy. Możliwości terapii [w:] Borgis – Medycyna Rodzinna 2/2004
- M. Bińkowska, Menopauza [w:] podyplomie.pl, dostęp: 13.06.2025
- V. Skrzypulec-Plinta, A. Sarnik, K. Zborowska, Bezpieczeństwo stosowania terapii hormonalnej wieku menopauzalnego [w:] forumginekologii.pl, dostęp: 13.06.2025
- A. Leziak, K. Kowalczyk, P. Madej, Rola terapii androgenowej u kobiet po menopauzie [w:] Ginekologia i Perinatologia Praktyczna, tom 9, nr 3 (2024)
- P. Kłosowski, R. Światkowska-Stodulska, A. Berlińska, K. Sworczak, Hiperandrogenizm u kobiet po menopauzie [w:] Forum Medycyny Rodzinnej 2017, tom 11, nr 5
Artykuł sponsorowany
