Leki przeciwbólowe to niezbędny element każdej domowej apteczki. Kiedy są potrzebne, nie ma miejsca na kompromisy – środki przeciwbólowe powinny być bezpieczne, działać skutecznie, niezawodnie i szybko. Po jakim czasie możemy spodziewać się efektów ich działania i od czego to zależy?
Metody łagodzenia bólu
Ból powinien być dla nas ważnym sygnałem ostrzegawczym. Informuje o chorobie, ogranicza ryzyko uszkodzenia ciała. To pozytywna strona bólu – chociaż fizyczne doznania pozostają często zupełnie odmienne. Kiedy pojawia się ból, zupełnie naturalne jest to, że chcemy jak najszybciej się go pozbyć. Tym bardziej że dolegliwości bólowe utrudniają normalne funkcjonowanie i pogarszają samopoczucie – niezależnie od płci i wieku. Z bólem możemy jednak walczyć i to na różne sposoby. Z pomocą przychodzą nam zarówno metody farmakologiczne, jak i metody naturalne.
Metody farmakologiczne to przede wszystkim leki przeciwbólowe. Część z nich jest dostępna w aptece bez recepty, inne można nabyć wyłącznie na zalecenie lekarza.
Leki przeciwbólowe to nie tylko tabletki i kapsułki. To także granulaty, proszki przeznaczone do przygotowania zawiesiny, syropy, plastry, maści, żele i czopki. Leki przeciwbólowe mogą być też podawane w formie zastrzyków.
- iniekcje – zastrzyki podawane są dożylnie lub domięśniowo, nie obciążają więc układu pokarmowego. Niektóre silne środki przeciwbólowe dostępne są wyłącznie w tej formie.
- czopki doodbytnicze – substancja czynna leku jest wchłaniana do krwi przez błonę śluzową odbytu, również z pominięciem układu pokarmowego.
- tabletki i kapsułki doustne – to najczęściej wybierane formy leków przeciwbólowych, ze względu na wygodę stosowania.
- syropy – ta forma leku przeciwbólowego znajduje zastosowanie przede wszystkim u dzieci.
- maści i żele – wchłaniają się przez skórę, ich zaletą jest miejscowe działanie.
- plastry przeciwbólowe – podobnie jak maści i żele, plastry również działają miejscowo. Substancja czynna uwalniana jest stopniowo, przynosząc ulgę od kilku godzin do nawet kilku dni.
Metody naturalne, jak kinezyterapia, fitoterapia, masaż czy akupunktura, mogą być dobrym uzupełnieniem leczenia bólu – zwłaszcza bólu przewlekłego. Pomagają uśmierzyć ból, a w dłuższej perspektywie wpływają korzystnie na przywrócenie sprawności organizmu i przyspieszenie powrotu do formy.
Po jakim czasie działają leki przeciwbólowe?
Szybkość działania leków przeciwbólowych zależy w dużej mierze od formy leku, drogi i sposobu jego podania. Najszybciej, bo już po 10–15 minutach, działają leki podane w formie zastrzyku. Środki przeciwbólowe przyjmowane doustnie zaczynają działać po 20-40 minutach. Jest to czas potrzebny na to, aby lek osiągnął takie stężenie we krwi, które umożliwi pokonanie bólu.
Na nagły, ostry ból sprawdzić mogą się zwłaszcza szybko działające leki doustne – kapsułki lub granulat do rozpuszczania w wodzie. W przypadku bólu przewlekłego pomocne mogą być leki w formie o przedłużonym uwalnianiu substancji czynnej – np. tabletki powlekane lub kapsułki z mikropeletkami.
Utrzymywanie się efektu przeciwbólowego zależy m.in. od stopnia nasilenia bólu, rodzaju leku i zastosowanej dawki. Przy słabszym bólu lek jest w stanie zadziałać szybciej i dłużej.
Oprócz uśmierzania bólu leki o działaniu przeciwbólowym mogą także spełniać dodatkową rolę:
- obniżać gorączkę (jak np. paracetamol),
- obniżać gorączkę i niwelować stan zapalny (jak np. ketoprofen i ibuprofen),
- obniżać gorączkę, niwelować stan zapalny i hamować agregację płytek krwi (jak np. aspiryna).
O czym należy pamiętać przy stosowaniu leków przeciwbólowych?
Przyjmowanie środków przeciwbólowych przez dłuższy czas na własną rękę może być szkodliwe dla organizmu i groźne dla zdrowia. Aby uniknąć skutków ubocznych związanych z przyjmowaniem leków przeciwbólowych, należy pamiętać, aby:
- uważnie czytać ulotki dołączone do opakowania leków,
- stosować leki tylko zgodnie z przeznaczeniem,
- nie przekraczać zalecanego dawkowania i nie nadużywać leków,
- upewnić się, czy dany lek można stosować u dzieci, kobiet w ciąży, karmienia piersią,
- zwracać uwagę na substancję czynną leku i nie stosować równolegle kilku produktów leczniczych zawierających tę samą substancję czynną – np. paracetamol czy ibuprofen. Mogłoby to doprowadzić do ich przedawkowania,
- popijać leki wyłącznie czystą, niegazowaną wodą,
- zwracać uwagę na możliwe interakcje leku z innymi produktami leczniczymi lub żywnością,
- nigdy nie łączyć leków z alkoholem.
W razie pojawienia się pytań czy wątpliwości najlepiej skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.
