Przerost bakteryjny jelita cienkiego, czyli SIBO to zaburzenie, które występuje w sytuacji, kiedy dochodzi do zwiększenia liczby bakterii w jelicie cienkim. Przyczyn może być wiele – od zaburzeń pracy jelit (np. zespół jelita drażliwego) po podeszły wiek. W konsekwencji mogą wystąpić zaburzenia trawienia czy wchłaniania, dając uciążliwe dolegliwości takie jak wzdęcia czy ból brzucha. Głównym założeniem leczenia SIBO jest ograniczenie ilości bakterii w jelicie cienkim. Skuteczne w tym przypadku może okazać się odpowiednie postępowanie żywieniowe lub antybiotykoterapia (1).
Przyczyny występowania SIBO
SIBO rozwija się najczęściej w wyniku nieprawidłowej pracy jelita cienkiego, co zaburza proces przemieszczania się pokarmu. W związku z tym dochodzi do wzrostu niepożądanych bakterii, co zakłóca równowagę jelit.
Jakie czynniki mogą mieć wpływ na rozwój SIBO?
- nietypowa budowa jelita cienkiego, która może mieć wpływ na wolniejszy pasaż pokarmu, a tym samym wzrost bakterii (np. uszkodzenie jelita cienkiego, uchyłki, blizna po operacji czy blokady w przewodzie pokarmowym);
- niektóre zaburzenia, które mogą zakłócać pracę jelit (np. zespół jelita drażliwego, cukrzyca, choroby zapalne jelit, choroba Parkinsona, toczeń czy osłabienie odporności ze względu na np. HIV);
- podeszły wiek;
- niektóre leki (np. leki stosowane w leczeniu zespołu jelita drażliwego, antybiotyki, inhibitory pompy protonowej) (1, 2).
Jakie mogą być objawy SIBO?
Objawy SIBO mogą być niejednoznaczne, a tym samym mylnie interpretowane. Często mogą sugerować występowanie innych zaburzeń przewodu pokarmowego. Zarówno SIBO, jak i IBS (zespół jelita drażliwego) mogą dawać te same objawy. Przerost bakteryjny jelita cienkiego można jednak zdiagnozować klinicznie i wdrożyć odpowiednie leczenie.
- wzdęcia,
- biegunka,
- gazy,
- ból brzucha,
- nudności,
- zaparcia,
- utrata apetytu,
- niezamierzona utrata masy ciała,
- niestrawność,
- uczucie pełności po jedzeniu,
- zmęczenie (3, 4).
Leczenie SIBO
Leczenie tego zaburzenia ma na celu zmniejszenie ilości bakterii w jelicie cienkim, co pozwala na wyeliminowanie uciążliwych objawów. Istotne w tym przypadku jest wyleczenie choroby podstawowej lub wykluczenie czynników, które zwiększają ryzyko wystąpienia SIBO (1).
Jakie zatem postępowanie może okazać się pomocne w leczeniu SIBO? Poniżej znajdziesz wskazówki, które mogą pomóc w złagodzeniu dokuczliwych objawów.
-
Dieta z ograniczeniem laktozy.
W przypadku uszkodzenia jelita cienkiego może dojść do zaburzenia trawienia laktozy, dlatego jej zmniejszone spożycie może pomóc w ograniczeniu objawów SIBO. Pomocne może okazać się również wdrożenie preparatów laktazy, których działanie może wspomóc trawienie laktozy (4).
-
Dieta FODMAP.
Jej założeniem jest ograniczenie spożycia niewchłanialnych, fermentujących węglowodanów, co pozwala na zmniejszenie objawów takich, jak wzdęcia czy gazy. Do produktów zawierających FODMAP zaliczyć można m.in. produkty, które zawierają syrop glukozowo-fruktozowy (np. wyroby cukiernicze), słodziki (np. ksylitol czy mannitol), niektóre warzywa (np. brokuły, cebula, czosnek czy szparagi) i owoce (np. jabłko, morele czy gruszka) (5).
-
Antybiotykoterapia.
Większość osób cierpiących na SIBO jest początkowo leczonych antybiotykami. Ich krótkotrwałe zastosowanie ogranicza ilość bakterii. Warto jednak pamiętać, że dotyczy to zarówno szkodliwych, jak i pożytecznych drobnoustrojów. W konsekwencji antybiotykoterapia może nasilać leczone objawy, w tym np. biegunkę (4).
-
Prebiotyki i probiotyki.
Pierwsze z nich znajdziesz w warzywach, owocach czy produktach zbożowych, natomiast drugie w produktach fermentowanych, np. kefirze czy jogurcie (2).
-
Błonnik PHGG.
Wskazuje się, że zastosowanie częściowo hydrolizowanej gumy guar (PHGG) może mieć pozytywny wpływ na objawy takie, jak wzdęcia czy ból brzucha. Wynika to z działania PHGG na ograniczenie wzrostu bakterii w jelicie cienkim (6).
Piśmiennictwo:
- Medycyna praktyczna. SIBO (zespół rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego) – objawy, przyczyny, leczenie i dieta. Pobrany 04.07.2022 r., z https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/choroby/jelitocienkie/80685,zespol-rozrostu-bakteryjnego
- WebMD. Small Intestinal Bacterial Overgrowth (SIBO). Pobrany 04.07.2022 r., z https://www.webmd.com/digestive-disorders/sibo-overview-what-is-it
- Cleveland Clinic. (SIBO) Small Intestinal Bacterial Overgrowth. Pobrany 04.07.2022 r., z https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/21820-small-intestinal-bacterial-overgrowth-sibo
- Mayo Clinic. Small intestinal bacterial overgrowth (SIBO). Pobrany 04.07.2022 r., z https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/small-intestinal-bacterial-overgrowth/symptoms-causes/syc-20370168
- Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej. Wzdęcia i gazy – codzienny problem… Pobrany 04.07.2022 r., z https://ncez.pzh.gov.pl/abc-zywienia/wzdecia-i-gazy-codzienny-problem/
- Rao T. P., Quartarone G. Role of guar fiber in improving digestive health and function. Nutrition 2019; 59: 158-169.
