Chrapiesz, potrafisz zasnąć w każdym miejscu i o każdej porze, nawet podczas ożywionej dyskusji czy jazdy samochodem? A może po całej nocy snu wstajesz zmęczony i w ciągu dnia towarzyszy Ci nieustający ból głowy? Najprawdopodobniej cierpisz na obturacyjny bezdech senny. Nie lekceważ problemu i zobacz, jak możesz sobie pomóc zwalczyć tę niepokojącą przypadłość.
Niejednokrotnie obturacyjny bezdech senny mylony jest z zaburzeniami snu. Co ciekawe niejeden lekarz może zbagatelizować objawy i postawić złą diagnozę, która nie tylko będzie skutkować ciągłym zmęczeniem i funkcjonowaniem na tzw. pół gwizdka, ale doprowadzi do wielu chorób ogólnoustrojowych. Czym w takim razie jest i jak leczyć bezdech senny?
Według definicji medycznej jest to przypadłość, której głównym efektem jest ograniczenie lub zatrzymanie przepływu powietrza przez drogi oddechowe na odcinku gardła podczas pracy mięśni oddechowych. Wynika to z faktu nadmiernego rozluźnienia się ścian gardła, przez co powietrze nie może przepływać w sposób swobodny i prawidłowy. Epizody bezdechu najczęściej występują w nocy w czasie snu i trwają dłużej niż 10 sekund, a saturacja spada o 2-4% niż jej normalny poziom.
Grupa ryzyka i objawy bezdechu sennego
Jak najłatwiej rozpoznać czy cierpimy na bezdech senny? I czy jest grupa szczególnego ryzyka obturacyjnego bezdechu sennego (obs)? Otóż jak wynika z wielu badań, najbardziej narażeni na zespół bezdechu są mężczyźni z nadwagą po 40 roku życia. Nie oznacza to jednak, że problem ten nie dotyczy także kobiet czy nawet dzieci (!) Dodatkowo osoby z nadciśnieniem i cukrzycą także mają większą "szansę" na borykanie się z tym problemem. Jednak kluczowym objawem bezdechu sennego jest chrapanie. Jeśli nie chrapiesz - odetchnij z ulgą! Nie cierpisz na obs. A co jeśli nie wiemy dokładnie, czy chrapiemy, bo mieszkamy sami, a w przeszłości nikt nie zwracał nam na to uwagi? W zweryfikowaniu choroby pomogą nam inne objawy, które możemy podzielić na dwie kategorie.
Bezdech senny - objawy
Objawy bezdechu sennego dzielimy na objawy nocne i dzienne. Do nocnych należą:
- Niespokojny sen m in "przekręcanie się z boku na bok",
- Głośne chrapanie,
- Nadmierna potliwość,
- Przerwy w oddychaniu,
- Liczne i gwałtowne wybudzenia ze snu,
- Suchość w jamie ustnej,
- Poczucie dławienia się podczas snu,
- Zwiększona konieczność oddawania moczu w nocy,
- Przyspieszony oddech i bicie serca zaraz po przebudzeniu.
Bezdech nocny nie pozostawia po sobie śladów tylko w trakcie snu i nocy. W czasie dnia towarzyszyć nam będą:
- Przewlekłe uczucie zmęczenia,
- Poranne bóle głowy,
- Problemy z pamięcią i koncentracją,
- Zaburzenia nastroju (amplituda skrajnych uczuć),
- Zasypianie podczas codziennych czynności np. podczas jazdy samochodem i oglądania telewizji.
Czy bezdech senny jest groźny?
Bezdech senny nie powoduje tylko powierzchownych dolegliwości. Znacznie oddziałuje na jego organizm i wpływa na całą jego wydolność, a także strukturę. Prócz złego samopoczucia, możemy nabawić się depresji, która z powodu ciągłego zaburzenia snu stanie się lekooporna lub bardzo ciężka do wyleczenia. Kolejnym dość doskwierającym efektem jest niewydolność seksualna (szczególnie widoczna i mężczyzn), a w wyniku niedotleniania, zaburzona zostaje praca układu nerwowego.
Wśród osób ze zdiagnozowaną chorobą obturacyjnego bezdechu sennego możemy zauważyć przyrost masy ciała, a także występowanie chorób serca np. nadciśnienia tętniczego, migotanie przedsionków, a także chorobę niedokrwienną serca i wiele innych.
Do rzadszych jednak równie niebezpiecznych chorób, na które cierpi co 5 pacjent obs zaliczamy:
- Choroby metaboliczne - w przypadku osób chorujących na cukrzycę obserwujemy insulinooporność,
- Choroby wątroby,
- Depresję,
- Nerwicę,
- Udary mózgu i tworzenie się skrzepów we krwi.
Widząc ogrom zagrożeń, wynikających z bezdechów nocnych zapewne zastanawiamy się, co może być ich przyczyną. Są to liczne nieprawidłowości w budowie górnych dróg oddechowych. Należą do nich:
- Skrzywiona przegroda nosowa,
- Nieprawidłowa budowa żuchwy,
- Otyłość,
- Palenie papierosów,
- Niedoczynność tarczycy,
- Alkoholizm,
- Nieprawidłowa budowa gardła,
- Polipy,
- Wiotkie mięśnie podniebienia.
Widzimy więc, że problem nie obejmuje jedynie mężczyzn, a każdą osobę, która zmaga się z powyższymi przypadłościami. Czy w takim razie z bezdechem można żyć lub złagodzić jego negatywne skutki? Na szczęście jest to choroba w wielu przypadkach wyleczalna. Ale jak ją leczyć i do jakiego lekarza się zgłosić?
Prawidłowa diagnostyka kluczem do leczenia bezdechu sennego
Często pacjent mylnie sądzi, że wystarczy wizyta u lekarza internisty, by wykluczyć lub potwierdzić przypadłości związane z bezdechem nocnym. Tymczasem niekiedy będziemy musieli odwiedzić w tym celu kilku lekarzy: laryngologa, pulmonologa lub w niektórych przypadkach nawet neurologa. Czemu mamy taką dużą rozbieżność w wyborze? Wszystko leży u podstaw i źródła naszych problemów, bo bezdech dzielimy na obturacyjny i centralny. Pierwszy omówiliśmy dość szczegółowo, jednak w przypadku tego drugiego wariantu obserwujemy u pacjentów, gdzie nastąpiło uszkodzenie struktur w mózgu odpowiedzialnych za sterowanie oddechem. Może to nastąpić w wyniku udaru lub innych urazów głowy.
Internista jednak po zebraniu szczegółowego wywiadu, na podstawie swojej wiedzy może w pierwszej kolejności skierować nas na konsultacje do jednego z powyższych specjalistów, a ten zleci odpowiednie badania. Pomoc możesz też uzyskać w specjalnych poradniach zaburzeń snu i oddychania.
Badania snu i oddychania
Główną metodą w diagnozowaniu bezdechów wśród pacjentów jest badanie polisomnograficzne, które pozwala dokładnie oznaczyć "kłopotliwe" miejsce w drogach oddechowych i ustalić gdzie dochodzi do zwężenia, w którym utrudniony jest przepływ powietrza. Nie jest ono bolesne, a pacjent leży w wyciszonym i ciemnym pomieszczeniu wprowadzony w sen farmakologiczny.
Liczne elektrody i czujniki przymocowane w różnych miejscach ciała pacjenta badają ruchy gałek ocznych, przebieg fal mózgowych w czasie snu, liczbę oddechów, przepływ powietrza, saturację i czynność serca.
Często zleca się badanie tomografii komputerowej i badanie endoskopowe nosa, gardła oraz krtani. Badania te są niezbędne nie tylko do zdiagnozowania choroby pacjenta, ale i odnalezienia jej przyczyny.
Leczenie bezdechu sennego
Leczenie chrapania i bezdechu powinno być priorytetem. Dlaczego? Nieleczona przypadłość zwiększa ryzyko zagrożenia życia. Metodę leczenia wybiera lekarz, patrząc jak mocno nasilone są objawy obs. Pacjentom z najlżejszymi objawami, zaleca się unormowanie trybu życia, dietę oraz unikanie leków uspokajających. Niejednokrotnie jako metodę leczenia stosuje się zabieg laryngologiczny, który ma za zadanie udrożnienie dróg oddechowych oraz usunąć przeszkodę w okolicach nosa lub gardła, blokującą przepływ powietrza i powodującą chrapanie. Jednak najczęściej, by walczyć z bezdechem sennym, lekarze zlecają leczenie za pomocą CPAP. Jest to urządzenie, w skład którego wchodzi aparat wraz z maską, zakładaną na całą noc. Aparat ten wytwarza dodatnie ciśnienie o stałym natężeniu. Zapewnia w ten sposób prawidłowy sen, udrożnia drogi oddechowe i skutecznie pomaga walczyć z bezdechem sennym, a co za tym idzie, nasze funkcjonowanie w ciągu dnia wraca do prawidłowej normy. Choroby współistniejące nie pogłębiają się, a nasze chrapanie nie wybudza bliskich w nocy. CPAP jest refundowane przez NFZ, dlatego osoby z bezdechem nocnym mają ułatwiony proces leczenia i powrotu do zdrowia bez względu na stan portfela.
Niestety, wśród pacjentów dochodzi do lekceważenia i bagatelizowania problemu, a co za tym idzie główną przyczyną pogłębiana się i postępującemu obs może być nasze nastawienie i podejście. Warto uświadomić sobie powagę sytuacji i że zagrożeniem nie jest jedynie chrapanie czy zmęczenie, a całkowita utrata zdrowia lub życia. Widzimy, że leczenie nie jest bolesne ani nazbyt skomplikowane, dlatego już dzisiaj zadbajmy o swoje zdrowie!
