Kontrola cukrzycy to codzienne wyzwanie, które wymaga świadomych decyzji żywieniowych. Jednym z kluczowych aspektów diety dla osób z cukrzycą jest wybór odpowiedniego pieczywa. Czy wiesz, jakie pieczywo jest najzdrowsze dla diabetyków i jakie powinno być unikane? Dlaczego wybór pieczywa jest tak istotny dla osób z cukrzycą i jakie są kryteria wyboru? Podpowiadamy.
Rola diety w kontroli cukrzycy
Cukrzyca to przewlekła choroba metaboliczna, która powoduje, że poziom glukozy (cukru) we krwi jest wyższy niż normalnie. Istnieją różne typy cukrzycy, takie jak typ 1, typ 2, a także cukrzyca ciążowa. Cukrzyca typu 1 jest zazwyczaj diagnozowana we wczesnym dzieciństwie, podczas gdy cukrzyca typu 2 jest częściej diagnozowana u dorosłych i jest związana z otyłością i brakiem aktywności fizycznej. Objawy cukrzycy obejmują częste oddawanie moczu, nadmierne pragnienie, zmęczenie, utratę wagi bez wyraźnej przyczyny i niegojące się rany. Cukrzyca może prowadzić do poważnych powikłań zdrowotnych, takich jak choroby serca, udary, choroby nerek i utrata wzroku.
Dieta odgrywa ogromną rolę w kontroli cukrzycą. Starannie dobrana dieta pomoże kontrolować poziom cukru we krwi, utrzymać prawidłową wagę ciała i zapobiec powikłaniom związanym z cukrzycą. Wybór odpowiednich produktów spożywczych jest jednym z najważniejszych aspektów diety diabetyka.
Zasady wyboru pieczywa dla osób z cukrzycą
Pieczywo jest podstawowym elementem większości diet, dostarczając ważnych składników odżywczych, takich jak białka, węglowodany i błonnik. Osoby z cukrzycą powinny zwracać szczególną uwagę na kilka kluczowych aspektów przy wyborze pieczywa, jak:
- niski indeks glikemiczny (IG). Produkty o niskim IG powodują wolniejszy wzrost poziomu glukozy we krwi,
- wysoka zawartość błonnika. Błonnik pomaga spowalniać trawienie i wchłanianie węglowodanów, co prowadzi do łagodniejszego wzrostu poziomu cukru we krwi,
- pełnoziarnistość. Wybór pieczywa pełnoziarnistego jest zdecydowanie zdrowszą opcją. Pieczywo pełnoziarniste zawiera wszystkie części ziarna, w tym otręby, zarodek i endosperm, które są bogate w błonnik i inne składniki odżywcze.
Istnieje wiele rodzajów pieczywa, które są odpowiednie dla osób z cukrzycą. Chleb pełnoziarnisty, taki jak chleb żytni czy graham, jest zawsze dobrym wyborem, ponieważ ma niski indeks glikemiczny i jest bogaty w błonnik. Inne dobre opcje to chleb z otrębami czy chleb razowy. Ważne jest, aby unikać pieczywa wykonanego z białej mąki, ponieważ ma wysoki indeks glikemiczny i niską zawartość błonnika.
Jak czytać etykiety produktów?
Etykieta produktu zawiera informacje na temat zawartości węglowodanów, błonnika, białka i tłuszczu.
- Szukaj pieczywa, które na etykiecie ma składniki „pełnoziarniste" jako jeden z pierwszych na liście, a nie „wzbogacone" czy „wieloziarniste", które nie zawsze są pełnoziarniste.
- Upewnij się, że produkt ma wysoką zawartość błonnika – co najmniej 3 g na porcję.
- Unikaj pieczywa z dodatkiem cukru – może on być wymieniony na etykiecie jako syrop kukurydziany o wysokiej fruktozie, melasa, miód, trzcinowy cukier i inne.
Jakie pieczywo unikać?
Typowymi przykładami pieczywa, które osoby z cukrzycą powinny unikać, są:
- biały chleb,
- pieczywo z białej mąki,
- bułki,
- rogaliki,
- ciastka.
Te rodzaje pieczywa są zazwyczaj wykonane z rafinowanych mąk, mają wysoki IG, niską zawartość błonnika i często zawierają dodane cukry.
Przepisy na zdrowe pieczywo dla diabetyków
Tworzenie zdrowych przepisów na pieczywo dla osób z cukrzycą nie musi być trudne. Główną zasadą jest wykorzystanie pełnoziarnistej mąki zamiast rafinowanej mąki białej. Pełnoziarnista mąka zawiera więcej błonnika i składników odżywczych, które pomagają utrzymać stabilny poziom cukru we krwi.
Dodanie dodatkowego błonnika, na przykład w postaci otrąb, nasion chia, siemienia lnianego, może dodatkowo wzbogacić pieczywo i uczynić je bardziej sycącym. Warto też pamiętać o unikaniu dodatku cukru – zamiast niego można używać naturalnych słodzików, takich jak stewia.
Chleb pełnoziarnisty z nasionami:
- Składniki: 500 g mąki pełnoziarnistej, 2 łyżki nasion chia, 2 łyżki nasion siemienia lnianego, 1 łyżeczka soli, 1 łyżka oleju, 350 ml ciepłej wody, 2 łyżeczki suchych drożdży.
- Przygotowanie: Wszystkie składniki umieść w misie i wymieszaj. Następnie, pozostaw ciasto do wyrośnięcia na około 2 godziny. Po tym czasie zagniataj ciasto przez kilka minut na stolnicy. Uformuj bochenek i umieść w natłuszczonym naczyniu do pieczenia. Piecz w piekarniku nagrzanym do 200°C przez około 30-35 minut.
Chleb owsiany bezglutenowy:
- Składniki: 3 szklanki płatków owsianych, 2 łyżki nasion chia, 1 łyżka nasion siemienia lnianego, 1 łyżeczka soli, 1 łyżka oleju, 1 łyżka octu jabłkowego, 1 łyżeczka sody oczyszczonej, 1,5 szklanki ciepłej wody.
- Przygotowanie: Wszystkie składniki umieść w misie i wymieszaj. Odstaw na 15 minut, aby płatki owsiane i nasiona chia mogły nasiąknąć wodą. Następnie, umieść ciasto w natłuszczonym naczyniu do pieczenia i piecz w piekarniku nagrzanym do 180°C przez około 45 minut.
Źródła:
- American Diabetes Association. (2019). Nutrition Therapy for Adults With Diabetes or Prediabetes: A Consensus Report. Diabetes Care, 42(5), 731–754.
- Vuksan, V., Jenkins, A. L., Jenkins, D. J., Rogovik, A. L., Sievenpiper, J. L., & Jovanovski, E. (2009). Using cereal to increase dietary fiber intake to the recommended level and the effect of fiber on bowel function in healthy persons consuming North American diets. The American journal of clinical nutrition, 90(5), 1358–1364
- Giacco, R., Parillo, M., Rivellese, A. A., Lasorella, G., Giacco, A., D'Episcopo, L., & Riccardi, G. (2000). Long-term dietary treatment with increased amounts of fiber-rich low-glycemic index natural foods improves blood glucose control and reduces the number of hypoglycemic events in type 1 diabetic patients. Diabetes Care, 23(10), 1461–1466.
- American Diabetes Association. (2014). Foundations of care: education, nutrition, physical activity, smoking cessation, psychosocial care, and immunization. Diabetes Care, 37(Supplement 1), S20–S30.
