Maltodekstryna to składnik, który widzisz często na etykietach wielu produktów spożywczych, suplementów diety, a nawet kosmetyków. Czym dokładnie jest ta substancja? Jakie są jej właściwości i zastosowania? Czy jej spożycie może być szkodliwe? Podpowiadamy.
Czym jest maltodekstryna?
Maltodekstryna jest substancją słodzącą, często spotykaną w wielu produktach spożywczych. To wielocukier, który powstaje w wyniku hydrolizy skrobi. Mimo że maltodekstryna jest produktem pochodzenia roślinnego, jej produkcja wymaga zaawansowanego procesu przemysłowego.
Zaczyna się to od procesu hydrolizy skrobi, który najczęściej pochodzi z kukurydzy, choć czasem używane są również skrobie z ziemniaków czy ryżu. Hydroliza to proces, w którym cząsteczki skrobi są rozbijane na mniejsze jednostki pod wpływem działania kwasów, enzymów lub ciepła. W efekcie otrzymujemy maltodekstrynę – substancję w postaci białego, bezwonnego proszku, który ma lekko słodki smak.
Chemicznie, maltodekstryna składa się z długich łańcuchów glukozy. Fizycznie, prezentuje się jako biały, bezwonny proszek, który dobrze rozpuszcza się w wodzie. Maltodekstryna jest szybko przyswajana przez organizm, co oznacza, że może dostarczać energię niemal natychmiast po spożyciu.
Maltodekstryna odgrywa kluczową rolę w przemyśle spożywczym. Jest używana jako dodatek do żywności, ponieważ poprawia teksturę produktów, zwiększa ich trwałość i wpływa na smak. Jest również często stosowana w produktach przeznaczonych dla sportowców, takich jak napoje izotoniczne czy batony energetyczne,.
Maltodekstryna wykazuje zdolność do wiązania wody, dzięki czemu przeciwdziała wysychaniu produktów i pomaga utrzymać ich świeżość. Z tego względu często można ją znaleźć w produktach spożywczych takich jak ciastka, krakersy czy chipsy.
Właściwości maltodekstryny
Maltodekstryna wykazuje wiele właściwości, które czynią ją atrakcyjnym składnikiem dla producentów żywności i napojów:
- zwiększa trwałość produktów – jest to szczególnie cenne w przemyśle spożywczym, gdzie okres przydatności do spożycia może znacznie wpływać na wartość handlową produktu;
- ma neutralny smak – nie wpływa negatywnie na smak produktów, w których jest stosowana. Co więcej, ze względu na swoje słodzące właściwości, maltodekstryna może nieznacznie zwiększać słodkość produktów, w których jest stosowana;
- stabilizuje konsystencję produktów spożywczych – działa jako zagęstnik, co oznacza, że pomaga w utrzymaniu konsystencji produktu. Może to być szczególnie ważne w przypadku produktów takich jak sosy, dżemy, a nawet lody, gdzie jednolita konsystencja jest kluczowym elementem jakości.
Maltodekstryna, ze względu na swoją strukturę chemiczną, jest łatwo przyswajalna przez organizm i może szybko dostarczać energii. To czyni maltodekstrynę idealnym składnikiem dla osób aktywnych fizycznie, które potrzebują szybkiego zastrzyku energii, takich jak sportowcy.
Co więcej, maltodekstryna wykazuje zdolność do wiązania wody, co może wpływać na proces trawienia. Z tego powodu, maltodekstryna jest często stosowana jako składnik w produktach dietetycznych i suplementach diety, które mają na celu wspomaganie trawienia.
Zastosowanie maltodekstryny
Maltodekstryna jest składnikiem wielu produktów spożywczych. Możemy ją spotkać przede wszystkim w przetworzonych produktach, takich jak np.:
- napoje izotoniczne,
- słodycze,
- lody,
- zupy w proszku,
- sosy,
- pieczywo,
- produkty bezglutenowe.
Maltodekstryna jest również często wykorzystywana w suplementach diety i produktach dla sportowców. Ze względu na swoją zdolność do szybkiego dostarczania energii, jest ona idealna dla sportowców, którzy potrzebują szybkiego zastrzyku energii przed, w trakcie lub po intensywnym wysiłku. Maltodekstryna jest często dodawana do napojów izotonicznych, żeli energetycznych czy batonów sportowych.
Poza przemysłem spożywczym maltodekstryna ma również inne zastosowania. Ze względu na swoją zdolność do wiązania wody, jest często wykorzystywana w kosmetykach jako składnik nawilżający. Możemy ją spotkać w produktach takich jak kremy, balsamy czy maseczki.
Potencjalne skutki uboczne i kontrowersje związane z maltodekstryną
Mimo że maltodekstryna jest szeroko stosowana w przemyśle spożywczym, jej spożywanie nie jest całkowicie wolne od zagrożeń. Chociaż jest generalnie bezpieczna dla zdrowych osób, u niektórych osób może wywołać skutki uboczne. Niektóre z nich to wzdęcia, gazy, biegunka, a nawet reakcje alergiczne. Szczególną ostrożność powinni zachować ludzie z nietolerancją pokarmową czy alergiami, gdyż maltodekstryna może być źródłem nietolerowanych substancji, jak na przykład gluten.
Maltodekstryna ma wysoki indeks glikemiczny, co oznacza, że po jej spożyciu poziom cukru we krwi może szybko wzrosnąć. Dlatego osoby z cukrzycą lub innymi problemami z poziomem cukru we krwi powinny zachować ostrożność przy spożywaniu produktów zawierających ten składnik.
Wykorzystywanie maltodekstryny w przemyśle spożywczym może budzić kontrowersje. Często jest ona używana jako tani dodatek, który poprawia konsystencję i trwałość produktów, ale nie dodaje im wartości odżywczej. Co więcej, jej obecność jest często maskowana na etykietach produktów, co budzi niepokój wśród konsumentów.
Źródła:
- Hofman, D. L., van Buul, V. J., & Brouns, F. J. (2016). Nutrition, Health, and Regulatory Aspects of Digestible Maltodextrins. Critical Reviews in Food Science and Nutrition, 56(12), 2091-2100.
- Roberts, J. R. (2015). The paradox of artificial sweeteners in managing obesity. Current Gastroenterology Reports, 17(1), 423.
- Suez, J., Korem, T., Zeevi, D., Zilberman-Schapira, G., Thaiss, C. A., Maza, O., ... & Kuperman, Y. (2014). Artificial sweeteners induce glucose intolerance by altering the gut microbiota. Nature, 514(7521), 181-186.
- Magnuson, B. A., Carakostas, M. C., Moore, N. H., Poulos, S. P., & Renwick, A. G. (2016). Biological fate of low-calorie sweeteners. Nutrition Reviews, 74(11), 670-689.
