Proktolog to lekarz zajmujący się leczeniem chorób odbytu i odbytnicy, czyli końcowego odcinka przewodu pokarmowego. Z uwagi na lokalizację i wiążące się z nią poczucie dyskomfortu oraz skrępowania, pacjenci bardzo często lekceważą objawy i zgłaszają się zbyt późno do lekarza. Tymczasem wczesna konsultacja lekarska i szybka diagnoza zapewnia możliwość podjęcia mniej obciążającej terapii, uniknięcia leczenia operacyjnego oraz krótszy okres rekonwalescencji.
Proktologia – tajemniczy dział medycyny
Obecnie w Polsce obowiązki proktologa pełnią lekarze różnej specjalności, zazwyczaj chirurdzy. Jest to uwarunkowane przede wszystkim dużą liczbą zabiegów chirurgicznych wykonywanych w procesie terapeutycznym oraz nieuwzględnieniem proktologii jako odrębnej specjalizacji lekarskiej, zajmującej się wyłącznie chorobami końcowego odcinka jelita grubego. Istnieje wiele opinii sugerujących zmianę programu specjalizacyjnego w tym aspekcie, jednak do tej pory nie zostało to uregulowane prawnie.
Najczęstszymi chorobami, którymi zajmuje się proktolog, są: hemoroidy, szczelina odbytu, torbiel włosowata i przetoka odbytu. Na wizytę lekarską można umówić się prywatnie lub w ramach świadczeń NFZ, jednak w tym przypadku wymagane jest wcześniejsze uzyskanie skierowania do poradni proktologicznej od lekarza pierwszego kontaktu.
Czego spodziewać się na wizycie u proktologa?
Konsultacja proktologiczna obejmuje przede wszystkim szczegółowy wywiad oraz badanie przedmiotowe pacjenta. Podczas wizyty lekarz ocenia stopień nasilenia i czas trwania objawów oraz przeprowadza rutynowe badanie per rectum, czyli palpacyjne badanie światła i ściany odbytnicy przez odbyt. Często już podczas pierwszej wizyty możliwe jest postawienie wstępnego rozpoznania i rozpoczęcie leczenia.
W niektórych przypadkach konieczna jest dalsza diagnostyka, która opiera się na wykonaniu dodatkowych badań, do których należą m.in.: rektoskopia i kolonoskopia. Polegają one na obrazowaniu światła i ściany jelita grubego poprzez wprowadzenie przez odbyt odpowiedniego endoskopu.
Zatem, kiedy należy udać się do proktologa? Odpowiedź jest prosta – zawsze, gdy stwierdzimy występowanie niepokojących objawów, do których należą:
- pieczenie lub swędzenie w okolicy odbytu,
- zmiana rytmu wypróżnień, w tym naprzemienne biegunki i zaparcia,
- ból podczas defekacji i bolesne parcie na stolec,
- uczucie niepełnego wypróżnienia,
- widoczny śluz lub krew na stolcu.
Metody leczenia chorób proktologicznych
Wyróżnia się leczenie zachowawcze i zabiegowe. Metody zachowawcze są zwykle uzupełnieniem leczenia operacyjnego i przede wszystkim opierają się na zmianie diety na wysokobłonnikową z dużą ilością płynów oraz zwiększeniu codziennej aktywności fizycznej. W ten sposób możemy złagodzić występujące dolegliwości, jednak nie usuniemy ich przyczyny.
Leczenie chorób proktologicznych jest głównie zabiegowe. Przykłady operacji wykonywanych przez proktologa to:
- plastyka odbytu,
- laserowe usunięcie torbieli włosowej,
- usuwanie fałdów odbytu,
- nacięcie zakrzepu brzeżnego odbytu.
Leczenie hemoroidów – najczęstsza przyczyna wizyt
Hemoroidy to najczęstsza choroba proktologiczna. Częstość jej występowania wzrasta wraz z wiekiem. W obecnych czasach cywilizacja ludzka dodatkowo zmaga się z otyłością i siedzącym trybem życia, co dodatkowo sprzyja ich rozwojowi.
Leczenie jest głównie zabiegowe. Usuwanie hemoroidów można przeprowadzić przy użyciu metod małoinwazyjnych, do których należy m.in. skleroterapia, laseroterapia i zabieg metodą Barrona (gumkowanie), natomiast w bardzo zaawansowanych zmianach, konieczna jest operacja chirurgiczna.
Jako uzupełnienie terapii zwykle zaleca się zmianę stylu życia i diety, a także u niektórych osób konieczne może okazać się zastosowanie leków przeciwbólowych, przeciwzapalnych oraz poprawiających napięcie ścian żył.
Każdy z dostępnych sposobów leczenia ma swoje mocne i słabe strony, dlatego wszystkie wątpliwości ostateczną decyzję należy skonsultować z proktologiem.
