Dna moczanowa, znana też jako artretyzm lub podagra, pojawia się wskutek odkładania kwasu moczowego w stawach, ścięgnach i nerkach. Zmiany chorobowe mogą zaatakować różne stawy i wiążą się często z bolesnymi atakami. Choroba ta może być leczona farmakologicznie. Niezwykle ważną rolę odgrywają wówczas przejście na odpowiednią dietę i zmiana stylu życia. Co jeść, a czego unikać w przypadku dny moczanowej? Które produkty musisz bezwzględnie wyeliminować ze swojej diety?
Jakie mogą być przyczyny dny moczanowej?
Dna moczanowa to zwiększone stężenie kwasu moczowego, które wynika z upośledzenia funkcji wydalania tego składnika przez nerki wraz z moczem. Dna moczanowa może mieć charakter pierwotny oraz wtórny. Przyczyną dny moczanowej pierwotnej jest najczęściej mutacja genów, przez którą dochodzi do zaburzeń transportu kwasu moczowego w organizmie. Z kolei dna moczanowa nabyta może być wynikiem innych chorób, takich jak:
- niewydolność nerek,
- choroby nowotworowe krwi,
- łuszczyca,
- nadciśnienie tętnicze,
- niedoczynność tarczycy,
- nadczynność przytarczyc,
- kwasica mleczanowa lub ketonowa.
Na rozwój dny moczanowej może wpływać także radioterapia, zatrucie ołowiem czy przyjmowanie leków na bazie kwasu acetylosalicylowego.
Jak obniżyć kwas moczowy we krwi?
Dna moczanowa to choroba, której skutkiem są zapalenia stawów. Odkładające się w stawach i ścięgnach kryształki moczanu sodu wywołują bardzo bolesne dolegliwości, obrzęki i zaczerwienienia, a w przypadku ostrzejszego stanu zapalnego także gorączkę. Dna moczanowa często ma charakter nawrotowy. Można przez jakiś czas nie obserwować u siebie żadnych objawów, ale momenty uśpienia choroby przerywane są następnie nagłymi atakami, które wiążą się z silnym bólem. Najostrzejszym stadium choroby jest przewlekłe zapalenie stawów.
Odpowiednia dieta przy dnie moczanowej to jeden z najistotniejszych czynników wspomagających walkę z chorobą. Ma ona na celu obniżenie kwasu moczowego we krwi. Dieta przy dnie moczanowej powinna wykluczać te produkty, które wpływają na podwyższenie stężenia kwasu moczowego we krwi. Musi być to więc dieta uboga w puryny, czyli związki organiczne, które występują najczęściej w produktach bogatych w białko. Nie można ich całkowicie wykluczyć z diety, ale należy ograniczyć spożywanie produktów, które zawierają duże ilości związków purynowych.
Kogo najczęściej dotyka dna moczanowa?
Dna moczanowa dotyka przede wszystkim mężczyzn po 40. roku życia i kobiety w okresie menopauzy. Występuje zwłaszcza u osób, które mają genetyczne uwarunkowania zaburzenia metabolizmu kwasu moczowego. Wpływ na rozwój tej choroby może mieć również wiek i dieta bogata w puryny. Kto jest narażony w pierwszej kolejności? Osoby zażywające niektóre leki, takie jak aspiryna czy leki moczopędne, oraz osoby nadużywające alkoholu. Do choroby może się również przyczynić odwodnienie organizmu oraz stan po przeszczepie. Istotnymi czynnikami ryzyka wystąpienia dny moczanowej są także takie czynniki jak:
- nadwaga lub otyłość,
- hiperlipidemia, czyli zaburzenie przemiany lipidów,
- nadmierna podaż produktów purynowych,
- alkoholizm,
- zatrucie glinem lub ołowiem.
Diagnostyka – podwyższony kwas moczowy i cholesterol
Podstawowym badaniem, jeśli chodzi o diagnostykę dny moczanowej, jest badanie stężenia kwasu moczowego we krwi. Podwyższony wynik nie świadczy jeszcze o chorobie, jednak jest sygnałem do przeprowadzenia kolejnych badań. Lekarz może też zlecić dodatkowo badanie poziomu cholesterolu. Podwyższony kwas moczowy i cholesterol mogą wskazywać na występowanie dny moczanowej. Zawsze warto jak najszybciej zdiagnozować ewentualne dolegliwości, ponieważ nieodpowiednie leczenie choroby może wiązać się z poważnymi powikłaniami.
Jaka dieta powinna obowiązywać przy dnie moczanowej?
Odpowiednia dieta ma ogromny wpływ na przebieg choroby. W przypadku wysokiego poziomu kwasu moczowego dieta niskopurynowa jest koniecznością. Nie zawsze jednak wystarczy zmiana nawyków żywieniowych. W niektórych przypadkach konieczne jest leczenie farmakologiczne. Niezbędnym uzupełnieniem takiego leczenia jest jednak zawsze stosowanie niskokalorycznej diety. Odpowiednia dieta w przypadku dny moczanowej to niezbędny element przeciwdziałania nawrotom choroby. Czego nie można jeść przy dnie moczanowej? Dieta przy dnie moczanowej powinna składać się przede wszystkim z warzyw i owoców – należy przy tym wyeliminować z niej wszystkie produkty o dużej zawartości związków purynowych, czyli:
- piwo i mocny alkohol,
- podroby, takie jak wątróbka, serca czy ozory,
- mięso: wieprzowinę, cielęcinę, wołowinę, jagnięcinę, pieczonego kurczaka, mięso z gęsi oraz zająca, a także dziczyznę,
- wędliny, konserwy, sosy i wywary mięsne,
- tłuste i wędzone mięso ryb: łososia, karpia, sardynki, makrelę, śledzia, flądrę, szczupaka,
- smalec i słoninę,
- masło i śmietanę,
- owoce morza, a w szczególności krewetki,
- czekoladę,
- pikantne i tłuste potrawy,
- warzywa strączkowe: groch, fasolę, soczewicę, a także kukurydzę, szczaw, szpinak i brokuły,
- kakao,
- słodzone napoje.
Czego jeszcze nie można jeść przy dnie moczanowej?
W przypadku dny moczanowej dieta nie powinna zawierać również niektórych warzyw, takich jak kalafior, brukselka, por czy soja. Wysokie stężenie puryn występuje też w rabarbarze, czekoladzie, przyprawach korzennych i w pieprzu oraz innych ostrych przyprawach. Warto również unikać musztardy i niektórych grzybów oraz pleśniowych, żółtych i topionych serów. Lepiej nie sięgać po melony, banany i morele. Dużo puryny zawierają mocna czarna herbata, kawa i kakao, a także nierozcieńczone soki owocowe oraz słodkie napoje gazowane. Jeśli tworzysz własną dietę przy dnie moczanowej, tabela z poziomem puryn w poszczególnych produktach będzie najlepszą podpowiedzią.
Dna moczanowa – co można jeść?
Co zbija kwas moczowy? Robią to oczywiście produkty ubogie w związki puryny. Co w takim razie jeść i pić przy zdiagnozowanej dnie moczanowej?
- Owoce: cytrusy, jagody, jabłka, gruszki, śliwki, brzoskwinie, morele, agrest, maliny, kiwi, wiśnie, czereśnie i winogrona.
- Warzywa: ziemniaki, pomidory, marchew, koperek, szczypiorek, sałatę, natkę i korzeń pietruszki, cebulę, rzodkiew, cukinię, ogórki, kalarepę, seler, buraki czerwone i chrzan.
- Pszenne, razowe i żytnie pieczywo.
- Kaszę, makaron i ryż.
- Jajka.
- Tłuszcze roślinne.
- Przetwory mleczne, takie jak zsiadłe mleko, maślanka, kefir czy chudy twaróg.
- Orzechy i pestki.
- Zioła – np. pokrzywę i skrzyp polny.
- Dziurawiec i zieloną herbatę.
Co jeszcze jeść w przypadku podwyższonego kwasu moczowego?
Z uwagi na fakt, że podstawowym źródłem związków purynowych jest mięso, niektórzy uważają, że najlepszą dietą w przypadku dny moczanowej jest dieta wegetariańska. Można także wzbogacić ją o chudy nabiał. Nie trzeba jednak całkowicie rezygnować z mięsa.
Jakie mięso może znaleźć się w diecie na dnę moczanową? W ograniczonych ilościach możesz jeść chude mięso:
- drobiowe,
- wołowinę – ale nie rostbef,
- schab z wieprzowiny,
- ryby, takie jak tuńczyk, sandacz lub mintaj,
- baraninę,
- królika.
Ogórki kiszone i czosnek a dna moczanowa
Dieta na dnę moczanową jest dość restrykcyjna. Z drugiej strony nie musisz – wbrew pozorom – rezygnować ze wszystkiego. Przy dnie moczanowej można jeść ogórki kiszone oraz inne kiszonki, ale nie powinno się spożywać ich w zbyt dużych ilościach z uwagi na wysoką zawartość soli. Kiszone ogórki nie zawierają dużo puryny, jednak problematyczna jest sól, na którą również trzeba uważać w przypadku dny moczanowej. A jak to wygląda, jeśli chodzi o czosnek? Przy dnie moczanowej również czosnek można spokojnie jeść. Zawiera on niewielkie ilości puryny, a dostarcza organizmowi wiele cennych substancji.
Domowe sposoby na atak dny moczanowej
Domowe sposoby na dnę moczanową to przede wszystkim odpowiednia dieta i zdrowe nawyki. Możesz też wykorzystać popularne zioła: napar z czystka lub mniszka lekarskiego, a także pokrzywę czy liść brzozy. Warto też pić dużo wody z cytryną, ponieważ sok z tego owocu pomaga oczyścić organizm i przywrócić równowagę kwasowo-zasadową. Musisz jednak pamiętać, że leczenie podagry to dość długotrwały proces i czasem trzeba skorzystać ze środków farmakologicznych. Jeśli jednak nie zmienisz diety, ataki choroby z dużym prawdopodobieństwem będą nadal występować.
Co jeszcze można zrobić, by obniżyć poziom kwasu moczowego we krwi?
Z czego jeszcze warto zdawać sobie sprawę? Musisz nie tylko wiedzieć, czego nie wolno jeść przy dnie moczanowej, ale także przestrzegać określonych zasad:
- Nie stosuj głodówek i zbyt restrykcyjnych diet.
- Dieta przy dnie moczanowej, jak każda zdrowa dieta, powinna być dobrze zbilansowana. Jeśli nie wiesz, jak samodzielnie stworzyć dietę przy dnie moczanowej, dietetyczka poradzi Ci, co i jak jeść, żeby choroba nie nawracała.
- Pij minimum 2–3 litry wody dziennie.
- Całkowicie zrezygnuj z alkoholu.
- Wszelkie zupy przygotowuj na wywarach warzywnych, a nie mięsnych.
- Spożywaj produkty z wysoką zawartością witaminy C.
- Jedz potrawy gotowane i duszone, a nie smażone.
- Z diety wyeliminuj ostre przyprawy, przyprawy korzenne, sosy i marynaty.
Dna moczanowa – dieta odchudzająca
Wiele osób cierpiących na dnę moczanową zmaga się również z nadwagą lub otyłością. To zresztą jeden z czynników, który może mieć istotny wpływ na rozwój choroby. Dlatego tworząc dietę na dnę moczanową, często warto również uwzględnić drugi cel: redukcję wagi. Nie powinno tu jednak być mowy o drastycznych dietach redukcyjnych czy tzw. głodówkach, ponieważ mogą one sprzyjać wzrostowi stężenia kwasu moczowego w organizmie. Czym musi zatem wyróżniać się dobrze opracowana dieta? Potrawy powinny być proste do przyrządzenia i łagodne w smaku. Posiłki należy jeść regularnie, 4 lub 5 razy dziennie, ale nie później niż 3–4 godziny przed snem, ponieważ w nocy zwiększa się ilość zatrzymywanego w organizmie kwasu moczowego.
Do picia najlepiej nada się woda (w okresie napadów dny moczanowej może to być woda alkaliczna), a także słabe herbaty i kompoty. Dobrze jest pić 3 litry wody dziennie, ponieważ pomoże to przyspieszyć wydalanie kwasu moczowego wraz z moczem i zapobiegnie tworzeniu się kamieni w nerkach. Jaka herbata przy dnie moczanowej będzie dobrym wyborem? Na pewno należy ograniczyć spożycie mocnej czarnej herbaty. Warto również pić ziołowe napary, które są doskonałym uzupełnieniem diety na podagrę.
Podwyższony kwas moczowy – co jeść na diecie? Przykładowe jadłospisy
Mimo wielu ograniczeń dieta przy dnie moczanowej wcale nie musi być nudna. Przy każdej diecie warto postawić na zróżnicowane i dobrze zbilansowane posiłki, które dostarczą Ci wszystkich potrzebnych mikroelementów. Poniżej przedstawiamy przykładowe jadłospisy, z których możesz skorzystać, jeśli cierpisz na dnę moczanową:
Przykład pierwszy
- Śniadanie: 2 pszenne kanapki z pastą z gotowanej makreli, łyżeczką majonezu, kiszonym ogórkiem i cebulą oraz zielony koktajl na bazie jarmużu i kiwi.
- Drugie śniadanie: makaron na mleku z jabłkiem.
- Obiad: zupa jarzynowa z włoszczyzną, ziemniakami i koprem oraz zapiekana papryka nadziewana chudym mięsem i warzywami. Do tego ziemniaki i ogórek kiszony.
- Podwieczorek: bułka grahamka z chudym serem twarogowym i sałatka owocowa z jabłka, gruszki, ciemnego winogrona i brzoskwini.
- Kolacja: kanapka z gotowaną piersią indyka. Do tego surówka z papryki, marchwi, sałaty i pomidora.
Przykład drugi
- Śniadanie: płatki owsiane na mleku z kiwi oraz kanapka z pieczonym schabem, sałatą i pomidorem.
- Drugie śniadanie: dwa jaja na miękko i sałatka z pomidora, sałaty lodowej i cebuli. Do tego 2 kromki chleba graham.
- Obiad: zupa krem z marchwi, zapiekany indyk z suszonymi pomidorami i pieczonymi ziemniakami w ziołach. Do tego surówka z czerwonej papryki i świeżego ogórka.
- Podwieczorek: budyń z jabłka.
- Kolacja: kanapka z chleba razowego z serkiem homogenizowanym i ogórkiem oraz kefir.
Przykład trzeci
- Śniadanie: naleśniki z serem, dżemem i kawałkami pomarańczy.
- Drugie śniadanie: kanapka z gotowaną szynką i sałatka owocowa z gruszki, banana i jabłka oraz kefir.
- Obiad: barszcz czerwony z włoszczyzną, pieczona ryba z brązowym ryżem i surówka z kapusty pekińskiej i marchewki.
- Podwieczorek: kanapka z białym serem, gruszką, miodem i orzechami włoskimi oraz kefir.
- Kolacja: żytnia kanapka z polędwicą i sałatą oraz bawarka.
Artykuł dzięki uprzejmości https://www.lightdiet.pl/
