Psychoza poporodowa to rzadkie, ale poważne zaburzenie psychiczne, które może dotknąć kobiety po porodzie. Charakteryzuje się gwałtownymi zmianami nastroju, urojeniami i halucynacjami. Mimo że jest to stan zagrażający życiu, szybka interwencja i skuteczne leczenie mogą prowadzić do pełnego powrotu do zdrowia. Poznaj przyczyny i objawy psychozy poporodowej, a także dostępne opcje leczenia.
Czym jest psychoza poporodowa?
Psychoza poporodowa to rzadkie, lecz poważne zaburzenie psychiczne, które może wystąpić krótko po porodzie. Choć dotyczy jedynie około 1-2 na 1000 porodów, jego wpływ na zdrowie psychiczne matki, a także na jej relacje z dzieckiem i rodziną, jest ogromny. Zaburzenie to jest typowo związane z intensywnymi objawami takimi jak myśli urojeniowe, halucynacje, mania lub depresja.
Psychoza poporodowa różni się od innych zaburzeń psychicznych, które mogą wystąpić po porodzie, takich jak depresja poporodowa czy lęk poporodowy. Podczas gdy depresja poporodowa charakteryzuje się głębokim smutkiem, poczuciem beznadziejności, a lęk poporodowy może objawiać się intensywnymi obawami i niepokojem, psychoza poporodowa obejmuje ekstremalne objawy i może prowadzić do poważnych problemów, takich jak myśli samobójcze lub o myśli o uszkodzeniu dziecka.
Przyczyny psychozy poporodowej
Przyczyny psychozy poporodowej są wielowymiarowe. Należą do nich skłonności genetyczne, zmiany hormonalne, czynniki środowiskowe i stresujące okoliczności życiowe.
Badania wykazują, że kobiety, które mają bliskich krewnych z diagnozowaną psychozą poporodową, są narażone na większe ryzyko jej wystąpienia. Bezpośrednio po porodzie poziom niektórych hormonów, takich jak estrogen i progesteron, gwałtownie spada, co może przyczynić się do rozwoju zaburzeń. Czynniki środowiskowe, takie jak brak wsparcia społecznego, problemy w związku, skomplikowany poród lub ciężka choroba noworodka, również mogą zwiększyć ryzyko psychozy poporodowej.
Ryzyko rozwoju psychozy poporodowej jest większe u kobiet, które miały wcześniejsze epizody psychozy lub inne poważne zaburzenia psychiczne, takie jak schizofrenia lub choroba afektywna dwubiegunowa. Stresujące okoliczności życiowe, takie jak poważne problemy finansowe, przemoc domowa, czy izolacja społeczna, mogą zwiększyć ryzyko wystąpienia psychozy poporodowej.
Objawy psychozy poporodowej
Psychoza poporodowa objawia się zarówno psychiczne, jak i fizyczne. Symptomy obejmują zazwyczaj:
- intensywne zmiany nastroju,
- myśli urojeniowe,
- halucynacje,
- dezorientację,
- problemy z koncentracją i pamięcią,
- bezsenność,
- brak apetytu,
- nadmierną aktywność lub zmęczenie.
Może również wystąpić mania, co może objawiać się szybkim strumieniem myśli, nadmierną aktywnością, pobudzeniem, nadmiernym optymizmem i niepokojem.
Psychoza poporodowa może wystąpić nagle, zwykle w ciągu pierwszych dwóch tygodni po porodzie. Wiele kobiet z psychozą poporodową przechodzi przez różne fazy, począwszy od łagodnej manii, depresji i dezorientacji, a następnie przechodzi do fazy pełnej psychozy, która obejmuje myśli urojeniowe i halucynacje.
Rozpoznanie psychozy poporodowej
Diagnoza psychozy poporodowej jest zazwyczaj postawiona przez psychiatrę na podstawie rozmowy z pacjentką i jej rodziną. Lekarz może zadać pytania o myśli, uczucia i zachowanie kobiety, aby ocenić jej stan psychiczny.
Lekarz może również zlecić badania fizyczne i badania krwi, aby wykluczyć inne możliwe przyczyny objawów, takie jak infekcja czy problemy z tarczycą. W niektórych przypadkach może być również konieczne przeprowadzenie badań neurologicznych.
Leczenie psychozy poporodowej
Leczenie psychozy poporodowej obejmuje zwykle terapię farmakologiczną, psychoterapię i wsparcie społeczne.
Terapia farmakologiczna, w tym leki przeciwpsychotyczne i stabilizatory nastroju, jest zazwyczaj pierwszym krokiem w leczeniu. W niektórych przypadkach, szczególnie gdy kobieta jest bardzo niespokojna lub nie może spać, mogą być zalecone leki uspokajające.
Psychoterapia, takie jak terapia poznawczo-behawioralna, może pomóc kobietom radzić sobie ze stresem, lękiem, depresją i innymi emocjami związanymi z psychozą poporodową.
Wsparcie społeczne, w tym grupy wsparcia dla matek z doświadczeniem psychozy poporodowej, również może pełnić ważną rolę.
Psychoza poporodowa jest stanem zagrożenia życia i wymaga natychmiastowego leczenia. Jeśli podejrzewasz, że Ty lub ktoś bliski może doświadczać psychozy poporodowej, niezbędne jest natychmiastowe skontaktowanie się z lekarzem lub szpitalnym oddziałem ratunkowym.
Źródła:
- Bergink, V., Rasgon, N., & Wisner, K. L. (2016). Postpartum Psychosis: Madness, Mania, and Melancholia in Motherhood. American Journal of Psychiatry, 173(12), 1179–1188.
- Meltzer-Brody, S., & Jones, I. (2015). Optimizing the treatment of mood disorders in the perinatal period. Dialogues in Clinical Neuroscience, 17(2), 207–218.
- Sit, D., Rothschild, A. J., & Wisner, K. L. (2006). A review of postpartum psychosis. Journal of Women's Health, 15(4), 352–368.
- Yonkers, K. A., Vigod, S., & Ross, L. E. (2011). Diagnosis, pathophysiology, and management of mood disorders in pregnant and postpartum women. Obstetrics and gynecology, 117(4), 961.
