Stewia – właściwości i zastosowanie. Czy stewia jest zdrowa?

Stewia to roślinny słodzik, który zdobywa coraz większą popularność. Właściwości i zastosowanie stewii sprawiają, że jest ona atrakcyjnym wyborem dla osób szukających zdrowszych opcji. Ale czy stewia jest rzeczywiście zdrowa? Podpowiadamy.

Stewia – co to jest?

Stewia, zwana również słodką trawą, to niewielka roślina pochodząca z Ameryki Południowej, której liście są naturalnym słodzikiem. Stewia rebaudiana, jak brzmi jej pełna nazwa, była wykorzystywana przez rdzenną ludność Paragwaju i Brazylii już setki lat temu jako naturalny środek słodzący oraz leczniczy.

Proces produkcji stewii rozpoczyna się od zbioru liści, które następnie są suszone. Suszone liście stewii są moczone w wodzie, a następnie przetwarzane, aby ekstrahować glikozydy stewiolowe – związki chemiczne odpowiedzialne za słodki smak rośliny. Ekstrakt jest oczyszczany i suszony, a końcowy produkt jest gotowy do użycia jako naturalny słodzik.

Rodzaje produktów stewiowych

Stewia jest dostępna w różnych formach, dostosowanych do różnych potrzeb i preferencji konsumentów. Najpopularniejsze formy to:

• Płynna stewia – jest to skoncentrowany roztwór glikozydów stewiolowych. Płynna stewia jest doskonała do dosładzania napojów, takich jak herbaty, koktajle czy lemoniady.
• Proszek stewiowy – ten typ stewii jest często stosowany w przemyśle spożywczym, ale może być również używany w domu do pieczenia i gotowania.
• Tabletki stewiowe – są idealne do dosładzania kawy lub herbaty w biurze, lub podróży.
• Liofilizowane liście stewii – choć nie są tak powszechne, liofilizowane liście stewii to najprostsza forma tego słodzika. Mogą być używane do zaparzania herbaty lub dodawane do potraw.

Różnorodność form stewii sprawia, że jest to wszechstronny słodzik, który można stosować na wiele sposobów.

Właściwości stewii

• Stewia jest bardzo słodka – jej smak jest około 200 do 300 razy słodszy od tradycyjnego cukru. Jednak jej słodki smak jest nieco inny niż cukru. Chociaż stewia ma silny, natychmiastowy słodki smak, ma również charakterystyczne posmaki. Niektóre osoby opisują ten posmak jako lekko gorzkawy lub metaliczny, ale wrażenia te mogą się różnić w zależności od indywidualnych preferencji smakowych. Słodki smak nadają glikozydy stewiolowe. Do najważniejszych z nich należą stewiozyd i rebaudiozyd A. Glikozydy stewiolowe są stabilne w wysokich temperaturach i kwasach, co sprawia, że stewia jest idealna do gotowania i pieczenia.
• Stewia ma zerową kaloryczność, co oznacza, że nie dodaje żadnych dodatkowych kalorii do potraw i napojów, do których jest dodawana. Dzięki temu jest atrakcyjna dla osób starających się kontrolować spożycie kalorii lub utrzymać zdrową wagę. Stewia nie zawiera węglowodanów, co oznacza, że nie wpływa na poziom cukru we krwi, co jest szczególnie korzystne dla osób z cukrzycą. Stewia nie dostarcza jednak żadnych innych składników odżywczych, takich jak witaminy czy minerały. Jest więc słodzikiem, a nie źródłem odżywczym.

Zastosowanie stewii

• Stewia jest wykorzystywana w przemyśle spożywczym jako słodzik niskokaloryczny. Znajdziemy ją w wielu produktach, takich jak napoje bezalkoholowe, soków, jogurty, batony proteinowe, produkty piekarnicze, cukierki, gumy do żucia, a nawet w alkoholu. Stewia jest często używana jako część mieszanki słodzików, aby zrównoważyć jej profil smakowy.
• Stewię można wykorzystać również w kuchni. Sprawdzi się zwłaszcza dla osób, które starają się ograniczyć spożycie cukru. Stewia może być zamiennikiem cukru w wielu przepisach, choć może wymagać pewnych dostosowań, ponieważ jest znacznie słodsza od cukru. Przykładowo, do słodzenia ciast i ciasteczek zamiast jednej szklanki cukru, wystarczy około jednej łyżeczki proszku stewiowego.
• Stewia jest ceniona w dietetyce i medycynie. Dla osób z cukrzycą stewia jest idealnym słodzikiem, ponieważ nie wpływa na poziom cukru we krwi. Dla osób na diecie niskokalorycznej lub próbujących schudnąć stewia pozwala ograniczyć kaloryczność spożywanych potraw. 

Stewia jest uważana za bezpieczną i zdrową alternatywę dla cukru. Dla wielu osób może być cennym wsparciem w utrzymaniu zdrowej wagi i kontrolowaniu poziomu cukru we krwi. Jednak, jak w każdej kwestii, ważny jest umiar i słuchać swojego ciała. Jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości co do stosowania stewii, warto skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem.

Źródła:

1. Goyal, S. K., Samsher, & Goyal, R. K. (2010). Stevia (Stevia rebaudiana) a bio-sweetener: a review. International Journal of Food Sciences and Nutrition, 61(1), 1–10.
2. Ashwell M. (2015). Stevia, Nature’s Zero-Calorie Sustainable Sweetener. Nutrition Today, 50(3), 129–134.
3. Anton, S. D., Martin, C. K., Han, H., Coulon, S., Cefalu, W. T., Geiselman, P., & Williamson, D. A. (2010). Effects of stevia, aspartame, and sucrose on food intake, satiety, and postprandial glucose and insulin levels. Appetite, 55(1), 37–43.
4. Chatsudthipong, V., & Muanprasat, C. (2009). Stevioside and related compounds: therapeutic benefits beyond sweetness. Pharmacology & Therapeutics, 121(1), 41–54.