Dietetyczna i dobrze zbilansowana dieta to klucz do zdrowia i prawidłowej masy ciała. Zdarzają się jednak dni, kiedy nie chcemy przestrzegać restrykcyjnego jadłospisu. Mamy ochotę na coś słodkiego! Substancje słodzące takie jak aspartam umożliwiają spożywanie słodkich posiłków bez rujnowania diety. Jak to możliwe?
Jakie właściwości ma aspartam?
Aspartam to substancja, która nadaje słodki smak żywności, a nie dostarcza nawet 1 kalorii! Jak to możliwe? Mianowicie związek ten to tak naprawdę ester metylowy dipeptydu kwasu asparaginowego i fenyloalaniny. W świetle przewodu pokarmowego metabolizowany jest on do kwasu asparaginowego, fenyloalaniny a także niewielkiej ilości metanolu. Żaden z tych związków nie stanowi źródła energii, zatem słodzik nie dostarcza kalorii.
Aspartam zaliczany jest do grupy syntetycznych substancji słodzących, które są stosowane jako samodzielny słodzik lub podczas produkcji i przetwarzania żywności i napojów. Obecność aspartamu w artykułach spożywczych oznacza się symbolem E951.
Zalety stosowania aspartamu
Obecnie aspartam jest jednym z najpowszechniej spożywanych słodzików. Wszystko za sprawą tego, że jest on 160 - 200 razy słodszy od tradycyjnego cukru. Dzięki temu chcąc nadać słodki smak żywności lub napojów, wystarczy dodać jego bardzo niewielkie ilości. Jego niewątpliwą zaletą jest także to, że nie pozostawia on żadnego posmaku po spożyciu, jak się czasami zdarza w przypadku innych słodzików. Aspartam ma także zdolność do wzmacniania i utrwalania wybranych smaków np. smaku owoców cytrusowych.
Warto także pamiętać, że aspartam, tak jak i inne substancje słodzące, nie powoduje rozwoju próchnicy i ogranicza rozwój płytki nazębnej. Jest to możliwe dzięki temu, że związek ten nie jest metabolizowany i wykorzystywany przez bakterie obecne w jamie ustnej. Na tym etapie przechodzi całkowicie niezmieniony, dzięki czemu nie wpływa negatywnie na zdrowie i higienę jamy ustnej.
Skąd się bierze aspartam?
Jak już wyżej wspomniano, aspartam należy do syntetycznych substancji słodzących, zatem nie ma swojego odpowiednika w środowisku naturalnym i nie może być ekstrahowany z roślin tak jak np. stewia czy ksylitol.
Obecnie aspartam jest wykorzystywany na szeroką skalę jako dodatek do żywności. Jego produkcja odbywa się w warunkach laboratoryjnych w kilku koncernach na świecie, między innymi w Japonii, Francji czy Holandii.
Czy aspartam jest szkodliwy?
Często powtarzanym mitem dietetycznym jest stwierdzenie, że słodziki, w tym aspartam, są szkodliwe i mają działanie rakotwórcze. Od razu warto podkreślić, że jest to duże niedomówienie!
W przypadku pewnych substancji słodzących opublikowano pojedyncze badania z udziałem zwierząt. W tych kilku doświadczeniach wykazano potencjalny wpływ na zwiększony rozwój nowotworów u zwierząt po spożyciu słodzików np. sacharyny. Jednakże jak wskazują naukowcy, wszystkie słodziki, które zostały dopuszczone do obrotu na terenie Unii Europejskiej i Stanów Zjednoczonych, muszą mieć potwierdzony profil bezpieczeństwa. Stosowanie substancji słodzących reguluje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1333/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. Nad przestrzeganiem przepisów czuwa Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA, Europa) lub Food and Drug Administartion (USA), a także organizacje lokalne takie jak Sanepid czy Ministerstwo Zdrowia.
Zgodnie z opinią EFSA i FDA ilość badań na temat aspartamu jest wystarczająca, aby stwierdzić, że jest to substancja bezpieczna, zarówno dla dzieci i dorosłych. Analiza ponad 600 badań klinicznych nie wykazała jakiegokolwiek szkodliwego wpływu na organizm człowieka. Jak podkreślają eksperci, substancja ta nie wpływa neurotoksycznie ani kancerogennie.
Aspartam jest uznawany za bezpieczny także przez szereg innych instytucji naukowych na całym świecie. Między innymi przez:
- Organizację Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) / Światową Organizację Zdrowia (WHO), Wspólny Komitet Ekspertów ds. Dodatków do Żywności (JECFA),
- UK Food Standards Agency (Wielka Brytania),
- Health Canada (Kanada),
- Food Standards Australia and New Zealand (Australia i Nowa Zelandia; FSANZ),
- Food Safety Authority of Irleand.
Jak prawidłowo włączać aspartam do diety?
Warto podkreślić, że chcąc być pewnym bezpieczeństwa tego słodzika, należy przestrzegać zaleceń Ekspertów. Jak podkreślają przedstawiciele Wspólnego Komitetu Ekspertów FAO/WHO ds. Dodatków do Żywności (JECFA), spożywając słodziki syntetyczne, należy przestrzegać wartości ADI. Jest to dopuszczalne dzienne pobranie, czyli taka ilość związku, jaka może być spożywana każdego dnia przez zdrową osobę i jest bezpieczna, a także nie stanowi zagrożenia dla zdrowia.
ADI dla aspartamu wynosi 40 mg/kg masy ciała na dzień, co oznacza, że osoba o masie ciała 50 kg może dziennie spożyć 2000 mg słodzika, a osoba o masie ciała 80 kg nawet 3200 mg. Warto zauważyć zależność ilości do masy ciała i pamiętać o tym, że dzieci, jako że mają mniejszą masę ciała, powinny ograniczyć się do mniejszych porcji tego słodzika na dzień. Więcej na temat spożywania aspartamu z rozsądkiem przeczytasz tutaj: https://ktomalek.pl/blog/czy-aspartam-jest-rakotworczy/w-862
Włączając aspartam do diety, warto także pamiętać, że jest on nieodporny na działanie wysokiej temperatury. Podgrzewany lub gotowany traci swoje właściwości słodzące. Zatem, jeśli planujemy go dodać do potraw i posiłków, najlepiej wykorzystać go do słodzenia po obróbce termicznej.
Niewątpliwie słodziki takie jak aspartam posiadają szereg zalet – nie dostarczają kalorii, nadają słodki smak żywności i nie powodują próchnicy. Jak jednak podkreślają Eksperci, warto korzystać z nich z rozwagą – spożywać w umiarkowaniu i zgodnie z rekomendacjami. Na co dzień nie musimy się obawiać o ich szkodliwy bądź kancerogenny wpływ na organizm. Natomiast chcąc prowadzić zdrowy styl życia, należy pamiętać o pozostałych jego elementach- prawidłowo zbilansowanej diecie i regularnej aktywności fizycznej.
Bibliografia:
- Scientific Opinion on the re-evaluation of aspartame (E 951) as a food additive. European Food Safety Authority 2013.
- S. Food and Drug Administration. FDA Statement on European Aspartame Study 2007.
- Sękalska. Zawartość sztucznych substancji słodzących – aspartamu, acesulfamu-k i sacharynianu sodu w napojach dietetycznych. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 2007; 3:52:127 – 138.
- Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1333/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r.
- Wierzbicka. „Słodziki” - aspekty żywieniowe i zdrowotne. WSZECHNICA ŻYWIENIOWA SGGW, maj 2014.
