Dieta lekkostrawna – po co, na co i dla kogo? – Medsowa

O diecie lekkostrawnej słyszał praktycznie każdy. Często w mniej lub bardziej świadomy sposób, naturalnie wprowadzamy w życie jej założenia. Poznajmy dietę lekkostrawną “od podszewki”. Po co, na co i dla kogo została stworzona?

Cele diety lekkostrawnej

Dieta lekkostrawna łagodzi nieprzyjemne dolegliwości przewodu pokarmowego. Aby osiągnąć ten efekt, należy w odpowiedni sposób zmodyfikować tzw. „żywienie podstawowe”, zalecane przez Instytut Żywności i Żywienia (IŻŻ) osobom zdrowym. Dieta lekkostrawna ma na celu poprawić stan zdrowia stosującej ją osoby, wspierając przeciążony układ trawienny i ułatwiając jego regenerację (1).

Wskazania do diety lekkostrawnej

Nie ma chyba innej tak uniwersalnej diety, jak lekkostrawna. Zaliczamy ją do grupy diet o charakterze leczniczym. Niniejsza dieta znajduje zastosowanie przede wszystkim u osób z różnego rodzaju problemami zdrowotnymi.

Dieta lekkostrawna wspomaga zdrowie osób:

z chorobami żołądka oraz jelit (m.in. w przypadku choroby wrzodowej, nieżytu żołądka czy zapaleniu błony jelit, w zespole jelita drażliwego);
z nowotworami przewodu pokarmowego (mi.n. w przypadku raka jelita grubego);
z chorobami przyzębia (m.in. w przypadku paradontozy);
borykających się z infekcjami przebiegającymi z gorączką (m.in. w przypadku grypy czy przeziębienia);
stosujących kurację antybiotykową;
w trakcie rekonwalescencji;
po operacjach i zabiegach chirurgicznych;
z dolegliwościami trawiennymi (m.in. w przypadku zgagi, wzdęć, zaparć czy niestrawności);
w podeszłym wieku, o spowolnionym trawieniu i niewielkiej aktywności fizycznej.

Przeczytaj też: Dieta śródziemnomorska – odchudzanie czy styl życia?

Dieta lekkostrawna stanowi podstawę do komponowania diet szczegółowych, do których zaliczyć można dietę łatwostrawną:

podstawową;
z ograniczeniem tłuszczu, znaną jako dieta wątrobowa (stosowana np. w chorobach wątroby, trzustki oraz pęcherzyka żółciowego);
o zmienionej konsystencji (stosowaną np. przez sondę czy przetokę);
ograniczającą składniki, które wzmagają wydzielanie soku żołądkowego (np. w chorobach przełyku)
o zwiększonej ilości białka na dobę (np. dla osób wyniszczonych i z rozległymi poparzeniami);
ubogobiałkową (stosowaną w niewydolności wątroby czy nerek).

Złote zasady diety lekkostrawnej

Dieta lekkostrawna cechuje się właściwym doborem produktów spożywczych z zastosowaniem odpowiednich technik kulinarnych i ograniczeniem błonnika.

Istnieje kilka podstawowych zasad, którymi należy się kierować:

kaloryczność diety oraz ilość składników odżywczych na diecie lekkostrawnej jest taka sama, jak w przypadku diety przeznaczonej dla osób zdrowych. Dzienny jadłospis powinien w pełni zaspokajać zapotrzebowanie na energię, białko, węglowodany, tłuszcze, witaminy i składniki mineralne;
produkty spożywcze stosowane w diecie powinny cechować się łatwą strawnością i niewielką zawartością błonnika pokarmowego. Wykluczone są potrawy ciężkostrawne, wzdymające oraz smażone. Ograniczyć należy również ostre potrawy, które wzmagają wydzielanie enzymów trawiennych. Niezalecane jest odgrzewania posiłków;
rekomendowane napoje w diecie lekkostrawnej to przede wszystkim woda, a w dalszej kolejności wywary warzywne, herbaty owocowe i napary ziołowe. Dzienna podaż płynów nie powinna być mniejsza niż 1,5 litra. Ważne, aby nie popijać płynów w trakcie posiłków, aby nie zakłócać działania enzymów trawiennych;
techniki kulinarne właściwe dla diety lekkostrawnej to gotowanie w wodzie i na parze, pieczenie w folii oraz duszenie bez dodatku tłuszczu. Zwiększa to strawność produktów i wchłanianie składników odżywczych bez jednoczesnego obciążania przewodu pokarmowego. Jest to całkowite przeciwieństwo technik stosowanych np. w diecie raw food;
właściwa temperatura posiłków to tzw. „pokojowa”. Pozostając na diecie lekkostrawnej, należy ograniczyć spożycie zbyt zimnych i za gorących produktów;
optymalna ilość posiłków to pięć: śniadanie, drugie śniadanie, obiad, podwieczorek i kolacja. Pięć mniejszych posiłków zamiast trzech sutych ogranicza ryzyko przeciążenia układu trawiennego. Posiłki najkorzystniej jest przyjmować co 2-3 godziny. Śniadanie zaleca się spożywać do godziny po przebudzeniu, a kolację – najpóźniej dwie godziny przed snem;
chudy nabiał (np. jogurt, kefir) powinien pojawiać się 2-3 razy dziennie na stole, mięso korzystnie jest zastąpić rybami (2);
dobre jakościowo tłuszcze, jak olej rzepakowy czy oliwa z oliwek powinny być dodawane w niewielkiej ilości do gotowych potraw;
jedzenie słodyczy należy ograniczyć do 1-2 porcji w tygodniu i nie spożywać ich, podobnie jak owoców, jako ostatni posiłek w ciągu dnia;
używki, jak alkohol czy papierosy, powinny powędrować w odstawkę;
czas trwania diety wynosi od kilku dni do kilku tygodni. Okres ten uzależniony jest od wskazania oraz stopnia uszkodzenia śluzówek przewodu pokarmowego. Po upływie tego czasu należy stopniowe rozszerzać menu, unikając powrotu do niezdrowych nawyków żywieniowych.

Warto zwrócić uwagę na to, że zasady diety lekkostrawnej są bardzo elastyczne. W pierwszej kolejności zaleca się słuchanie potrzeb własnego organizmu i modyfikować ją w przypadku nasilenia się dolegliwości zdrowotnych.

Co z tym błonnikiem?

Błonnik, czyli włókno pokarmowe, to substancja ważna dla zachowania zdrowia i utrzymania dobrej kondycji przewodu pokarmowego. W błonnik obfitują przede wszystkim owoce i warzywa. Produkty te są podstawą dla różnych innych diet, np. diety dr Dąbrowskiej. Dzięki błonnikowi możliwa jest stymulacja procesów fermentacyjnych w jelicie grubym, rozwój właściwej mikroflory jelitowej, a także komfort wypróżnień. Błonnik pokarmowy jak szczoteczka zmiata toksyny i szkodliwe związki z przewodu pokarmowego. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) rekomenduje dzienne spożycie błonnika na poziomie 27-40 g (3). Dla przykładu, 100 g otrąb pszennych zawiera 42,4 g błonnika w 100 g, porzeczki 7,7 g błonnika w 100 g, a gotowany szpinak 3 g błonnika w 100 g.

Dieta lekkostrawna zakłada ograniczenie dziennej ilości błonnika do 25 g. Substancji tej nie należy eliminować z diety całkowicie, gdyż pewna jego ilość jest niezbędna do wiązania wody i zwiększenia objętości kału.

Aby zmniejszyć ilość przyjmowanego błonnika w diecie lekkostrawnej, należy:

wyeliminować produkty wysokobłonnikowe, jak otręby, rośliny strączkowe czy grubo mielone płatki zbożowe;
stosować zabiegi zmniejszające ilości błonnika w warzywach i owocach: obieranie ze skórki, ścieranie na tarce oraz przecierania przez sito. Gotowanie potraw sprzyja zwiększeniu przyswajalności błonnika przez organizm;
przy zakupie warzyw i owocach wybierać te dojrzałe i miękkie.

Może zainteresuje Cię również: Dieta paleo – powrót do korzeni?

Produkty zalecane vs zakazane

Dieta lekkostrawna wymaga wyboru produktów, które szybko i łatwo ulegają strawieniu, nie obciążając układu trawiennego.

Na diecie lekkostrawnej zaleca się spożywanie:

jasnego pieczywa (pszennego chleba, bułek) zamiast pełnoziarnistych produktów zbożowych (4);
chudego mięsa i ryb (pierś kurczaka, dorsz) zamiast tłustych kiełbas czy wędlin;
nabiału o obniżonej zawartości tłuszczu (jogurt, kefir) zamiast tłustych serów, śmietany i pełnotłustego mleka;
jaj gotowanych na miękko czy na parze zamiast smażonych, czy sadzonych;
niewielkiej ilości tłuszczu wysokiej jakości (olej rzepakowy, masło) zamiast margaryny, smalcu czy łoju;
dojrzałych owoców (jabłka, brzoskwinie) zamiast niedojrzałych okazów;
delikatnych warzyw (marchew, dynia) zamiast wzdymającej kapusty czy grochu;
domowych słodkości (biszkopt, galaretka) zamiast kupnych ciastek czy czekolady;
ziołowych przypraw (koper, majeranek) zamiast soli, czarnego pieprzu czy ostrej papryki;
wody i słabych naparów (owocowych, ziołowych) zamiast napojów gazowanych, kawy czy herbaty.

W razie niestrawności…

Czy dieta lekkostrawna może stanowić remedium na niestrawność? Jak najbardziej! Przejście na lżejszy sposób odżywiania zdecydowanie złagodzi przykre dolegliwości wywołane błędami dietetycznymi oraz sutymi posiłkami przy świątecznym stole. Dodatek ziół i aromatycznych przypraw do potraw pomoże zapobiec wystąpieniu wzdęć i bólu brzucha, a wypicie filiżanki ciepłego, ziołowego naparu po cięższym posiłku wpłynie dobroczynnie na pracę całego przewodu pokarmowego.

W przypadku, gdy pomimo zastosowania lekkostrawnej diety problemy trawienne nie ustąpią, warto rozważyć wsparcie farmakologiczne. Apteki oferują szereg różnych produktów wspierających prawidłową pracę układu pokarmowego i uśmierzających nieprzyjemne dolegliwości. Jeśli są one długotrwałe – najlepiej i najkorzystniej dla zdrowia jest zasięgnąć profesjonalnej porady lekarza.

Bibliografia:

https://ncez.pl/abc-zywienia-/zasady-zdrowego-zywienia/dieta-lekkostrawna
https://www.healthline.com/nutrition/best-foods-for-digestion
https://j-elita.org.pl/wp-content/uploads/2016/02/drKoziol-Kozakowska.pdf
https://www.medicalnewstoday.com/articles/319947.php

Uwaga!

Treści przedstawione w powyższym wpisie posiadają charakter informacyjny. W razie problemów ze zdrowiem należy skonsultować się z lekarzem. Administrator nie ponosi konsekwencji wynikających z praktycznego wykorzystania zawartych w Serwisie informacji.