Dużo mówi się o przyjmowaniu suplementów i witamin w czasie ciąży. Warto jednak wiedzieć, że w okresie jej planowania również zaleca się zażywanie konkretnych witamin i minerałów oraz wprowadzenie zmian dietetycznych.
Planowanie ciąży a wizyta u ginekologa
Planowanie ciąży warto zawsze rozpocząć od wykonania podstawowych badań, które wykluczą ewentualne choroby, a w razie konieczności pozwolą na podjęcie leczenia. Aby dowiedzieć się, jakie badania są wskazane w naszym przypadku, należy odwiedzić ginekologa, ale może być to również lekarz rodzinny pierwszego kontaktu. Najczęściej zleca się wykonanie:
- morfologii
- badania moczu
- cytologii
- badania czystości pochwy
- oznaczenie poziomu hormonów tarczycy (TSH, FT4)
- badania poziomu glukozy
- badań na obecność przeciwciał cytomegalii, toksoplazmozy i różyczki.
Wszystkie powyższe badania wykonuje się z pobranej krwi, z wyjątkiem cytologii i badania czystości pochwy, które wykonuje się transwaginalnie. Bardzo istotne jest sprawdzenie, czy w krwi obecne są przeciwciała na wymienione choroby - oznaczenie toksoplazmozy zaleca się również wykonywać dwukrotnie w czasie ciąży.
Planowanie ciąży - aktualne zalecenia Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego (PTG)
Polskie Towarzystwo Ginekologiczne rokrocznie wydaje zalecenia dla kobiet w wieku rozrodczym, będących w ciąży i w okresie karmienia piersią. Są one aktualizowane zgodnie z najnowszą wiedzą medyczną i obejmują nie tylko wskazania dotyczące suplementacji, ale również wykonywania badań profilaktycznych czy diety. Poniżej prezentujemy zgodne z aktualnym stanowiskiem PTG zalecenia dotyczące suplementacji przed ciążą.
Kwas foliowy a planowanie ciąży
Wszystkie kobiety w wieku rozrodczym powinny suplementować kwas foliowy w dawce 0,4 mg na dobę (od I trymestru ciąży ta dawka się zwiększa do 0,8 mg!). Jeżeli w poprzedniej ciąży pacjentki u płodu rozwinęły się wady cewy nerwowej, uznaje się, że w kolejnej ciąży istnieje duże ryzyko ponownego pojawienia się tej wady. Wtedy zalecane jest stosowanie aż 4 mg kwasu foliowego na dobę minimum miesiąc przed planowaną ciążą. Pacjentki zaliczane do grup podwyższonego ryzyka powinny suplementować 0,8 mg folianów na dobę minimum trzy miesiące przed zajściem w ciążę. Kim są kobiety należące do tej grupy? To przede wszystkim diabetyczki (cukrzyca I i II typu), osoby zażywające leki przeciwpadaczkowe, cierpiące z powodu niewydolności wątroby i nerek, otyłe, z chorobami układu trawiennego (w tym celiakią).
Jod a planowanie ciąży
Wszystkie kobiety chcące zostać matkami powinny zażywać 200 mcg jodu na dobę. Zaleca się, aby w okresie planowania ciąży odwiedzić endokrynologa celem sprawdzenia zdrowia tarczycy. Niedoczynność i nadczynność tarczycy to jedne z najczęściej występujących, a jednocześnie niediagnozowanych chorób. Mogą utrudniać zajście w ciążę, jak również jej utrzymanie.
Kobiety, które mają zdiagnozowane choroby tarczycy i przyjmują już leki z jodem, powinny dokładnie sprawdzać skład suplementów zalecanych w okresie planowania, aby nie dublować dawki jodu.
Witamina D3 w okresie planowania ciąży
U kobiet, które nie mają stwierdzonego niedoboru, zaleca się suplementację na poziomie 2000 j.m. na dobę przez cały rok. Najnowsze wytyczne sugerują jednak oznaczenie najpierw poziomu witaminy D u pacjentki, a następnie dobranie dawki do jej indywidualnych potrzeb.
Kwasy omega-3 (DHA) w okresie planowania ciąży
Co najmniej na miesiąc, a najlepiej na trzy miesiące przed ciążą, zaleca się zażywanie od 600 do 1000 mg kwasów omega-3 na dobę. W Polsce najczęściej nie jest możliwe zapewnienie takiej podaży DHA w diecie, dlatego poleca się zażywanie dobrej jakości suplementów, takich jak Femibion.
Żelazo a planowanie ciąży
Kobiety w wieku rozrodczym powinny przyjmować ok. 18 mg żelaza na dobę. W przypadku niedoborów i stwierdzonej anemii, dawka ta może ulec zwiększeniu po decyzji lekarza. Należy pamiętać, że niedobory żelaza powinny być wyrównane w miarę możliwości przed zajściem w ciążę (dlatego warto odpowiednio wcześnie wykonać morfologię i oznaczenie ferrytyny).
Magnez a planowanie ciąży
Nie ma potrzeby dodatkowej suplementacji magnezu, jeśli dieta przyszłej mamy jest odpowiednio zbilansowana. Należy jednak mieć na uwadze, że pierwiastek ten jest niezbędny do prawidłowego rozwoju płodu - jeżeli pacjentka doświadcza skurczów, kołatania serca i zawrotów głowy, lekarz może zalecić oznaczenie poziomu magnezu i uzupełnienie niedoborów przed zajściem w ciążę.
Dieta a planowanie ciąży
Lekarze zalecają, aby w okresie planowania ciąży zrezygnować z produktów wysokoprzetworzonych i smażonych w głębokim tłuszczu. Należy zrezygnować z używek, takich jak alkohol czy papierosy, jednak nie ma konieczności odstawienia kawy i herbaty (czarnej i zielonej), jeśli spożywane są z umiarem. Warto sięgać po sezonowe warzywa i owoce, jeść produkty świeże i przygotowywane na bieżąco. Wprowadzenie zdrowych nawyków żywieniowych połączonych z umiarkowaną aktywnością fizyczną dostosowaną do możliwości przyszłej mamy, nie tylko ułatwia zajście w ciążę, ale również przygotowuje organizm do dziewięciu miesięcy jej trwania oraz okresu karmienia piersią.
