Rak prostaty – objawy, leczenie i profilaktyka

Rak prostaty to jeden z najczęstszych nowotworów złośliwych diagnozowanych u mężczyzn na świecie. Objawy, metody leczenia i profilaktyka zdrowia prostaty to obszary, które każdy mężczyzna powinien znać. Sprawdź, jak skutecznie dbać o swoje zdrowie. 

Czym jest rak prostaty?

Rak prostaty to nowotwór złośliwy męskiego gruczołu krokowego. Jest to drugi najczęstszy rodzaj nowotworu złośliwego diagnozowany u mężczyzn na świecie i jedna z głównych przyczyn zgonów nowotworowych w tej grupie pacjentów.

Choroba ta ma olbrzymie znaczenie dla zdrowia publicznego, zwłaszcza w krajach rozwiniętych, gdzie wskaźnik zachorowalności jest wyższy. Wczesne wykrycie i odpowiednie leczenie mogą znacząco poprawić prognozę i jakość życia pacjentów. Dlatego tak ważna jest edukacja na temat objawów, metod diagnostyki i leczenia.

Objawy raka prostaty

Rak prostaty, choć początkowo może rozwijać się bez wyraźnych objawów, z czasem daje o sobie znać w specyficzny sposób. Aby podnieść świadomość mężczyzn i zwiększyć szanse na wczesne wykrycie tego nowotworu, warto zwrócić uwagę na charakterystyczne dla niego symptomy.

Wczesne objawy raka prostaty to m.in.:

• problemy z oddawaniem moczu. Utrudnienie rozpoczęcia mikcji, częstomocz, uczucie niepełnego opróżnienia pęcherza czy osłabienie strumienia moczu to symptomy, które mogą wskazywać na problem z prostatą,
• ból lub uczucie dyskomfortu w okolicach miednicy. Może być to uczucie delikatne i przemijające, ale jeśli pojawia się regularnie, nie należy go ignorować,
• krwiomocz. Obecność krwi w moczu jest sygnałem, który zawsze powinien skłonić do konsultacji urologicznej.

W miarę postępu choroby objawy stają się bardziej nasilone. W przebiegu raka prostaty może pojawić się:

• ból kości – najczęściej dotyczy kości biodrowych, kręgosłupa i żeber. Jest spowodowany przerzutami nowotworowymi,
• utrata masy ciała – niekontrolowane chudnięcie, mimo braku zmian w diecie czy aktywności fizycznej, powinno być sygnałem ostrzegawczym,
• anemia – obniżenie poziomu czerwonych krwinek w organizmie może być spowodowane rakiem prostaty,
• zaburzenia erekcji – problemy z potencją mogą być jednym z objawów raka prostaty, choć mają też wiele innych przyczyn.

Leczenie raka prostaty

Zdiagnozowanie raka prostaty jest wyzwaniem, ale na szczęście dostępne są różne metody leczenia, dostosowane do stadium choroby i indywidualnych potrzeb pacjenta.

Metody chirurgiczne w leczeniu raka prostaty

• Radykalna prostatektomia to operacja, w trakcie której usuwa się całą prostatę wraz z pewnymi otaczającymi ją tkankami. Jest to jedna z głównych metod leczenia w przypadku raka prostaty ograniczonego do gruczołu krokowego.
• Laparoskopia to minimalnie inwazyjna metoda chirurgiczna, w której chirurg wykonuje operację przez kilka małych nacięć zamiast jednego dużego. 

Radioterapia w leczeniu raka prostaty

• Zewnętrzna radioterapia wiązką wykorzystuje wysokoenergetyczne promienie do zniszczenia komórek nowotworowych. Procedura jest podobna do tradycyjnego rentgena, ale trwa dłużej.
• Brachyterapia to rodzaj radioterapii, w której radioaktywne nasiona lub kapsułki wszczepiane są bezpośrednio do prostaty. Emitują promieniowanie, niszcząc komórki nowotworowe wokół siebie.

Terapia hormonalna raka prostaty

• Leki obniżające poziom testosteronu zmniejszają produkcję testosteronu przez jądra,
• Antyandrogeny blokują działanie testosteronu w organizmie. Mogą być stosowane samodzielnie lub w połączeniu z innymi metodami terapii hormonalnej.

Chemioterapia i nowoczesne terapie

• Leki chemioterapeutyczne stosowane są w przypadkach, gdy rak prostaty rozprzestrzenił się poza gruczoł krokowy lub jeśli nie reaguje na terapię hormonalną.
• Terapie ukierunkowane skupiają się na konkretnych molekułach niezbędnych dla rozwoju i przetrwania komórek nowotworowych.
• Immunoterapia wykorzystuje system odpornościowy organizmu do zwalczania komórek rakowych.

W przypadku przerzutów raka prostaty lub gdy nowotwór jest oporny na terapię, leczenie może obejmować połączenie różnych metod, w tym chemioterapii, radioterapii i terapii hormonalnej. W zależności od stanu pacjenta lekarze mogą również zalecić uczestnictwo w badaniach klinicznych, które testują nowe leki lub metody leczenia. Współczesna medycyna oferuje coraz więcej opcji leczenia, dając pacjentom nadzieję na lepszą jakość życia i dłuższe przeżycia.

Profilaktyka raka prostaty

• Zapobieganie rakowi prostaty, jednemu z najczęstszych nowotworów u mężczyzn, to kluczowe działania w kierunku zachowania zdrowia przez długi czas. Wdrożenie prostych praktyk profilaktycznych może znacząco zmniejszyć ryzyko zachorowania.
• Badanie palpacyjne gruczołu krokowego przez odbyt to jedno z podstawowych badań, które pozwala na wczesne wykrycie nieprawidłowości w gruczole krokowym. Polega na manulanym zbadaniu prostaty przez odbyt.
• Podwyższone stężenie PSA (antygenu swoistego dla prostaty) we krwi może wskazywać na obecność raka prostaty lub innych schorzeń tego gruczołu.

Zachowania zdrowotne kluczowe dla profilaktyki raka prostaty to przede wszystkim:

• zdrowa dieta. Ograniczenie spożycia tłuszczów nasyconych i zwiększenie ilości warzyw i owoców w diecie może pomóc w zmniejszeniu ryzyka zachorowania na raka prostaty. Rośliny krzyżowe, takie jak brokuły czy kalafior, zawierają składniki, które pomagają chronić przed tym nowotworem,
• aktywność fizyczna. Regularne ćwiczenia, takie jak chodzenie, bieganie czy jazda na rowerze, mają zbawienny wpływ na zdrowie prostaty. Pomagają one w utrzymaniu odpowiedniej masy ciała i zmniejszeniu ryzyka wielu schorzeń, w tym raka prostaty,
• ograniczenie spożycia alkoholu. Nadmierne spożywanie alkoholu może zwiększać ryzyko różnych nowotworów, w tym raka prostaty,
• unikanie ekspozycji na toksyczne substancje. Chociaż związki między chemikaliami a rakiem prostaty nie są jeszcze w pełni zrozumiałe, warto unikać nadmiernej ekspozycji na potencjalnie szkodliwe substancje.

Wczesne wykrycie raka prostaty znacznie zwiększa szanse na skuteczne leczenie. Dlatego tak ważne jest, aby mężczyźni regularnie poddawali się badaniom urologicznym, zwłaszcza po 50. roku życia. Badanie palpacyjne gruczołu krokowego przez odbyt (DRE) oraz badanie poziomu PSA w krwi to podstawowe metody diagnostyki, które pozwalają wykryć nowotwór na wczesnym etapie jego rozwoju. Regularne wizyty u urologa oraz świadomość objawów raka prostaty mogą uratować życie.

Źródła:

1. Ferlay J., Soerjomataram I., Dikshit R., Eser S., Mathers C., Rebelo M., ... & Bray, F. (2015). Cancer incidence and mortality worldwide: sources, methods and major patterns in GLOBOCAN 2012. International journal of cancer, 136(5), E359-E386.
2. Mottet, N., Bellmunt, J., Bolla, M., Briers, E., Cumberbatch, M. G., De Santis, M., ... & Fossati, N. (2017). EAU-ESTRO-SIOG guidelines on prostate cancer. Part 1: screening, diagnosis, and local treatment with curative intent. European urology, 71(4), 618-629.
3. Heidenreich, A., Bastian, P. J., Bellmunt, J., Bolla, M., Joniau, S., van der Kwast, T., ... & Matveev, V. (2014). EAU guidelines on prostate cancer. part 1: screening, diagnosis, and treatment of clinically localised disease. European urology, 65(1), 124-137.
4. Giovannucci, E., Rimm, E. B., Liu, Y., Stampfer, M. J., & Willett, W. C. (2003). A prospective study of tomato products, lycopene, and prostate cancer risk. Journal of the National Cancer Institute, 95(5), 391-398.