Dieta przeciwgrzybicza – co jeść, a czego unikać przy kandydozie?

Biegunki, wymioty, wzdęcia czy nieposkromiony apetyt na słodycze ciężko przypisać do symptomów jednej choroby. Tak może objawiać się m.in. grzybica przewodu pokarmowego.  Choroba ta nie jest łatwa do zdiagnozowania, jednak jej trafne rozpoznanie i wdrożenie właściwego leczenia pozwala odzyskać zdrowie, siły i komfort. Jakie są przyczyny i objawy grzybicy przewodu pokarmowego? Jaką rolę odgrywa dieta w leczeniu kandydozy? Jakie są zasady diety przeciwgrzybiczej? Podpowiadamy.

Czym jest grzybica przewodu pokarmowego?

Grzybica układu pokarmowego to choroba wywołana przez drożdżaki z rodzaju Candida. Grzyby te występują fizjologicznie w przewodzie pokarmowym człowieka. W niektórych warunkach drożdżaki mogą się namnażać i powodować zakażenie, które objawia się różnymi dolegliwościami, zwłaszcza problemami trawiennymi. Kandydoza przewodu pokarmowego dotyczy przede wszystkim jamy ustnej, gardła i przełyku. Zdarzają się również zakażenia grzybicze żołądka, jelit oraz okolic odbytu.

Kandydoza przewodu pokarmowego  – przyczyny

Do czynników predysponujących do rozwoju grzybicy układu pokarmowego należą:

• osłabienie odporności – układ odpornościowy jest pierwszą linią obrony przeciwko chorobom. Osłabienie odporności, np. w wyniku choroby czy chemioterapii, zwiększa ryzyko infekcji grzybiczych;
• antybiotykoterapia – antybiotyki są stosowane do zwalczania bakterii chorobotwórczych, zabijają jednak również bakterie korzystne dla naszego organizmu. W wyniku tego dochodzi do zmiany równowagi bakteryjnej w jelitach i zwiększenia ryzyka namnażania się drożdżaków;
• nieodpowiednia dieta – monotonna dieta, bogata w cukry proste oraz uboga w błonnik, sprzyja namnażaniu się drożdży z rodzaju Candida. Konsumowanie dużych ilości alkoholu również zwiększa ryzyko kandydozy przewodu pokarmowego;
• cukrzyca – podwyższony poziom glukozy we krwi sprzyja namnażaniu się drożdżaków w organizmie;
• ciąża – w trakcie ciąży dochodzi do zmian hormonalnych, które mogą zwiększyć ryzyko kandydozy przewodu pokarmowego;
• choroby autoimmunologiczne – choroby takie jak m.in. toczeń rumieniowaty układowy czy choroba Leśniowskiego-Crohna, osłabiają układ odpornościowy i zwiększają ryzyko infekcji grzybiczych;
• stres – silny i długotrwały stres wpływa negatywnie na funkcjonowanie układu odpornościowego, co zwiększa ryzyko namnażania się drożdży z rodzaju Candida.

Zidentyfikowanie i eliminacja czynników ryzyka są ważne dla wdrożenia skutecznego leczenia grzybicy przewodu pokarmowego.

Grzybica przewodu pokarmowego – objawy

Objawy grzybicy przewodu pokarmowego mogą być różnorodne. Zależą od stopnia zaawansowania choroby oraz indywidualnych predyspozycji. 

Do najczęstszych objawów kandydozy przewodu pokarmowego należą:

• problemy trawienne – bóle brzucha, wzdęcia, zaparcia, biegunki, uczucie ciężkości w żołądku,
• nudności i wymioty,
• zmiany wyglądu i konsystencji stolca – m.in. białawe naloty, biegunki o ciemnym kolorze, biegunki z grudkami białka,
• zmiany skórne – wysypki, swędzenie, pieczenie i łuszczenie się skóry, trądzik, łupież,
• zmęczenie,
• osłabienie organizmu,
• zwiększona potliwość,
• bóle stawów,
• bóle głowy, 
• trudności z koncentracją,

Objawy grzybicy przewodu pokarmowego mogą przypominać symptomy innych chorób, dlatego warto skonsultować się z lekarzem w celu postawienia właściwej diagnozy i rozpoczęcia odpowiedniego leczenia.

Kandydoza przewodu pokarmowego – leczenie

Grzybica przewodu pokarmowego wymaga holistycznego podejścia. Leczenie kandydozy opiera się najczęściej na modyfikacji diety, włączeniu leków przeciwgrzybiczych i racjonalnej suplementacji:

• farmakoterapia – najczęściej stosowane leki w leczeniu grzybicy przewodu pokarmowego to flukonazol, itrakonazol, ketokonazol i nystatyna;
• modyfikacja diety – zmiany w diecie mogą w znaczący sposób ograniczyć namnażanie się drożdżaków i ograniczyć rozwój choroby;
• suplementacja – w przypadku kandydozy przewodu pokarmowego zaleca się suplementację witaminą C, witaminą D, cynkiem, a także kwasem kaprylowym i olejem z oregano, które wykazują właściwości przeciwgrzybiczne;
• probiotyki – stosowanie probiotyków zawierających żywe kultury bakterii może pomóc w przywróceniu równowagi mikroflory jelitowej, co z kolei przeciwdziała namnażaniu się drożdży z rodzaju Candida;
• aktywność fizyczna – zdrowy styl życia i ruch, zwłaszcza na świeżym powietrzu, wpływają korzystnie na odporność i prawidłową pracę organizmu.

Leczenie kandydozy przewodu pokarmowego może trwać od kilku dni do kilku miesięcy. Ważne, aby nie przerywać leczenia przedwcześnie i skonsultować się z lekarzem w przypadku wystąpienia efektów ubocznych. Kluczowe jest również wzmocnienie układu odpornościowego, aby zapobiec nawrotom choroby.

Dieta przeciwgrzybicza – co można jeść, a czego unikać?

Celem diety przeciwgrzybiczej jest wsparcie leczenia farmakologicznego grzybicy przewodu pokarmowego. Modyfikacja diety w kandydozie daje szansę na szybszy powrót do zdrowia.

Zasady diety przeciwgrzybiczej

Uważa się, że dieta niskowęglowodanowa sprzyja zmniejszeniu ilości drożdżaków w organizmie – zarówno w moczu, jak i w surowicy krwi. Eliminacja cukru z diety dotyczy w głównej mierze tzw. cukrów prostych – białego cukru, słodzonych napojów, wyrobów cukierniczych, produktów na bazie pszennej mąki, jasnego pieczywa i makaronu. Ma to na celu wytworzenie środowiska, które nie jest sprzyjające dla namnażania się drożdżaków. 

Ważna, aby nie rezygnować z tzw. węglowodanów złożonych, które są cennym i zdrowym źródłem energii dla organizmu. 

Produkty dozwolone w diecie przeciwgrzybiczej

• produkty pełnoziarniste – razowe pieczywo na zakwasie, kasze, płatki zbożowe,
• ryż dziki i brązowy,
• produkty z mąki bezglutenowej – ryżowej, kukurydzianej, jaglanej,
• ryby i owoce morza,
• chude mięso,
• surowe warzywa, w tym cebula i czosnek o właściwościach przeciwgrzybiczych, 
• nasiona roślin strączkowych,
• owoce – cytrusy, jabłka wiśnie,
• naturalne, niskotłuszczowe jogurty,
• orzechy,
• siemię lniane,
• nierafinowane oleje roślinne,
• niegazowana woda mineralna, herbaty ziołowe.

Produkty niewskazane w diecie przeciwgrzybiczej

• biały cukier, słodycze,
• produkty z mąki bogatej w gluten – pszennej, żytniej i jęczmiennej,
• jasne pieczywo, makaron, ryż,
• produkty mleczne,
• słodzone napoje,
• alkohol.

Przy stosowaniu diety przeciwgrzybiczej ważne jest spożywanie posiłków w regularnych odstępach czasowych oraz unikanie podjadania między nimi. W przypadku kandydozy przewodu pokarmowego dieta powinna być skonsultowana z lekarzem lub dietetykiem.

Przeciwwskazania do stosowania diety przeciwgrzybiczej

Istnieją sytuacje, w których ze względów zdrowotnych niektóre zasady diety przeciwgrzybiczej nie jest wskazane, a ich stosowanie może przynieść więcej szkody niż pożytku. 

Przeciwwskazania do stosowania diety przeciwgrzybiczej mogą obejmować m.in.:

• osoby z cukrzycą typu 1 – stosowanie diety o niskiej zawartości węglowodanów może prowadzić do hipoglikemii,
• osoby z niedoborami pokarmowymi – dieta przeciwgrzybicza może pogłębiać rozwój niedoborów w organizmie,
• osoby z chorobami wątroby – dieta bogata w tłuszcz może dodatkowo obciążać wątrobę i utrudniać jej prawidłową pracę,
• osoby z chorobami nerek – dieta bogata w białko może prowadzić do nasilenia dolegliwości,
• osoby z chorobami układu pokarmowego – stosowanie diety przeciwgrzybiczej na własną rękę może prowadzić do pogorszenia stanu zdrowia.

Eliminacja z diety produktów przetworzonych i obfitujących w cukier jest uniwersalnym elementem zdrowej diety. W przypadku dolegliwości zdrowotnych dostosowanie diety pod okiem specjalisty jest ważnym elementem, który wpływa na powodzenie terapii.

Bibliografia

1. S. Otašević, S. Momčilović, M. Petrović i in., The Dietary Modification and Treatment of Intestinal Candida Overgrowth - A Pilot Study, "J Mycol Med", nr 28 (4) 2018. 
2. Goel, H. Rohilla, G. Singh, P. Punia, Antifungal Activity of Cinnamon Oil and Olive Oil against Candida Spp. Isolated from Blood Stream Infections, "J Clin Diagn Res", 10 (8) 2016. 
3. A. L. Khoo, L. Y. A. Chai, H. J. P. M. Koenen, i in., 1,25-dihydroxyvitamin D3 modulates cytokine production induced by Candida albicans: impact of seasonal variation of immune responses, "J I D", nr 203 2011.