Dieta wegańska - rośliny mają moc – Medsowa

Nie od dziś wiadomo, że owoce i warzywa stanowią skarbnicę witamin i minerałów. A gdyby tak oprzeć dietę na tych właśnie produktach? W tym artykule zapoznamy się z - zyskującą coraz więcej zwolenników - dietą wegańską oraz obalimy popularne mity na jej temat.

Krótka historia

Sięgając do korzeni zwraca się szczególną uwagę, że owoce i warzywa stanowiły podstawę diety człowieka pierwotnego. Jeszcze długo przed żywieniem się padliną i opanowaniem sztuki polowania, bazą odżywiania były zbiory w postaci strąków, liści, owoców i warzyw. Między innymi z tego powodu człowiek zmuszony był prowadzić koczowniczy tryb życia.

Trudno pisać o diecie wegańskiej, nie poruszając aspektów, z których ona wynika. Różne osoby decydują się przejść na ten sposób odżywiania z różnych pobudek, począwszy od zdrowotnych, po etyczne i ekologiczne. O ile jednak w przypadku zdrowotnych łatwo jest przerwać tę dietę i wrócić do standardowego sposobu odżywiania, o tyle, jeśli chodzi o względy etyczne, sprawa nie będzie już taka prosta, gdy w grę wchodzą wyrzuty sumienia i idea wyższa niż napełnienie własnego żołądka.

Czytaj również: Dieta kopenhaska - odchudzanie w 13 dni?

Dieta wegańska jest częścią wegańskiego ruchu na rzecz zwierząt, ochrony planety i życia w duchu zero-waste. W praktyce jednak może być stosowana wyłącznie jako sposób odżywiania i wcale nie oznacza egzystencji dla celów innych niż sprawianie przyjemności swojemu podniebieniu. Zazwyczaj jednak przechodzeniu na dietę wegańską towarzyszą także różne działania, zmierzające ku poprawie jakości naszego życia i bytu naszych braci mniejszych.

Dieta wegańska - co to za dieta?

Sposób odżywiania określany mianem weganizmu lub diety wegańskiej eliminuje z codziennego menu nie tylko mięso (jak to jest w przypadku wegetarianizmu), ale także wszelkie produkty pochodzenia zwierzęcego, jak jajka, mleko, sery, masło, miód i inne (1). Osoby, które dopiero rozpoczynają przygodę z tą dietą, najczęściej widzą stereotypowy obraz człowieka, żyjącego (dosłownie) na liściu sałaty. Prawda jest jednak taka, że w miarę coraz większego zainteresowania tą dietą, na sklepowych półkach pojawia się coraz więcej produktów, dedykowanych właśnie weganom.

Dieta wegańska nie jest - jak zwykło się twierdzić - radykalną odmianą wegetarianizmu Sceptycy zwracają szczególną uwagę na aspekt zdrowotny, stwierdzając, że dieta ta jest niedoborowa. Lekarze i dietetycy przekonują jednak, że odpowiednio zbilansowana dieta wegańska może mieć korzystny wpływ na zdrowie i kondycję psychofizyczną organizmu. Dodatkowo może przyczynić się także do poprawy jakości życia oraz pomóc w walce z różnymi chorobami (2).

Korzyści diety wegańskiej

Nie od dziś wiadomo, że owoce i warzywa są dobrym źródłem witamin i minerałów. Wiele osób powołuje się na naszych przodków, dla których podstawę żywienia stanowiły te właśnie produkty. Przy okazji warto też dodać, że człowiek pierwotny cieszył się dobrym zdrowiem, kondycją i siłą, co umożliwiało mu długie wędrówki i szansę ucieczki przed drapieżnikami.

Dieta wegańska jest więc niejako powrotem do korzeni. Eliminacja z diety produktów zwierzęcych i pochodzenia roślinnego niesie za sobą liczne walory prozdrowotne. Do najczęstszych należy zmniejszenie ryzyka wystąpienia otyłości i zbyt wysokiego poziomu cholesterolu we krwi, chorób układu krążenia, zaparć i hemoroidów. Jest pomocna u osób z cukrzycą typu 2 (3). Wykluczenie białka zwierzęcego może zmniejszyć problem nasilonego trądziku i stanów zapalnych.

Sprawdź również: Jedz tłuszcz, by spalić tłuszcz - dieta ketogeniczna

Ponadto nie można zapomnieć o tym, że dieta ta może mieć dobry wpływ na kondycję włosów, skóry, paznokci. Nie powoduje uczucia ciężkości i niestrawności, co jest częstą dolegliwością przy praktykowaniu diety standardowej. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że przewód pokarmowy człowieka jest anatomicznie przystosowany do trawienia roślin, stąd też nie ma mowy, by na diecie wegańskiej pojawił się problem gazów, zaparć i wzdęć.

Co z tym białkiem?

Jednym z podstawowych pytań, jakie pada z ust przeciwników tej diety, jest pytanie o białko. Białko jest jednym z podstawowych składników diety. Warunkuje ono prawidłowy wzrost, rozwój i odnowę komórek. Białka zbudowane są z aminokwasów. Część z nich organizm może wytworzyć sam (aminokwasy endogenne). Te zaś pobierane z pożywienia, to aminokwasy egzogenne. Popularnym mitem, krążącym wśród osób, które mają negatywny stosunek do weganizmu, jest zarzut o to, że weganie cierpią na niedobory białka, a idąc dalej także żelaza.

Należy wziąć poprawkę na to, że poza białkiem pochodzenia zwierzęcego, dysponujemy także białkiem pochodzenia roślinnego (4). Mimo iż białko zwierzęce jest uznane za pełnowartościowe (ze względu na wysoką przyswajalność w odróżnieniu do białka roślinnego), to jednak wcale nie jest powód, by twierdzić, że weganie cierpią z powodu jego niedostatecznej ilości w swojej diecie. Osoby pozostające na diecie wegańskiej nie skusiłyby się np. na wysokobiałkową dietę Dukana.

Białko pochodzenia roślinnego dostarcza przede wszystkim sporo witamin, minerałów i jest świetnym źródłem błonnika. Błonnik usprawnia działanie układy pokarmowego. Odpowiednia ilość warzyw, owoców, kiełków, nasion, orzechów i zbóż dostarcza organizmowi wszystkich niezbędnych aminokwasów, które umożliwiają budowę własnych białek. Z tego powodu tak ważne jest właściwe dobieranie składników i komponowanie posiłków. Warto pamiętać, że dietą bogatą w błonnik jest np. dieta dr Dąbrowskiej.

Suplementacja na diecie wegańskiej

Mimo licznych zalet dieta wegańska (jak każda inna dieta) nie jest bez wad. Podstawową z nich jest nierozsądne podejście do tej diety, wynikające z niewiedzy. Początkujący weganie często zapominają, że rezygnując z mięsa, rezygnują także z podaży witaminy B12 (5). Z tego powodu niezbędne jest jej suplementowanie, gdyż nie istnieje pełnowartościowe roślinne źródło tej witaminy.

Warto też wspomnieć o witaminie D, która naturalnie jest syntezowana w skórze człowieka pod wpływem ekspozycji na działanie promieniowania słonecznego. Problem, dotyczący przyjmowania tej witaminy w okresie od września do kwietnia, dotyczy jednak nie tylko wegan, ale także osób będących na innych dietach. Organizm, w warunkach niedoboru naturalnego światła słonecznego, nie jest w stanie samodzielnie wytworzyć sobie witaminy D.

Nieodpowiednio zbilansowana dieta wegańska, tak jak i dieta raw food, może przyczynić się do anemii, wynikającej z niedoboru żelaza zawartego w produktach odzwierzęcych, Dodatkowo warto też wspomnieć o zaburzeniach na innym podłożu, np. neurologicznym. Mogą także wystąpić biegunki, a przy niewystarczającej podaży wapnia zwiększa się ryzyko osteoporozy i krzywicy.

Kto może przejść na dietę wegańską?

Jak wspomnieliśmy wcześniej, odpowiednio zbilansowana dieta wegańska może być dobra dla zdrowia i przynieść liczne korzyści dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. I dotyczy to osób na każdym etapie życia. Optymizmem napawa fakt, że dieta ta zyskuje coraz więcej zwolenników. Jednak z drugiej strony mamy do czynienia z przeciwnikami, którzy mają negatywny stosunek do wszystkiego, co związane z wegańską ideologią i stylem życia.

Powstaje coraz więcej dokumentów, które opisują korzyści zdrowotne diety wegańskiej. Wbrew wszelkim założeniom, dieta ta jest odpowiednia dla kobiet w ciąży, a także dla dzieci. Nadaje się dla osób młodych, dojrzałych i starszych. Należy jednak podchodzić do tej diety zdroworozsądkowo i stopniowo wprowadzać poszczególne produkty do codziennego jadłospisu.

Bibliografia: