Helicobacter pylori to bakteria, która stanowi wyzwanie dla zdrowia publicznego na całym świecie. Wpływa ona na miliony ludzi, powodując różnorodne problemy zdrowotne. Poznaj przyczyny, objawy i metody diagnostyki H. pylori. Sprawdź dostępne opcje leczenia oraz zalecenia dietetyczne.
Czym jest Helicobacter pylori?
Helicobacter pylori to spiralna bakteria, która zasiedla żołądek i dwunastnicę, bytując w kwaśnym środowisku żołądka. Bakteria ta zdolna jest do neutralizowania działania kwasu żołądkowego, co umożliwia jej przetrwanie i rozwój w tym trudnym środowisku. Jest głównym czynnikiem etiologicznym chorób takich jak przewlekłe zapalenie żołądka, wrzody żołądka i dwunastnicy. Może również przyczyniać się do rozwoju raka żołądka.
Źródła zakażenia Helicobacter pylori
Główne źródła zakażenia bakterią Helicobacter pylori to:
- jedzenie ze wspólnych naczyń, picie ze wspólnych butelek, zanieczyszczone śliną lub kałem ręce,
- spożywanie zanieczyszczonej żywności lub wody,
- brak odpowiednich warunków higienicznych.
Czynniki ryzyka obejmują zamieszkiwanie w przepełnionych warunkach, brak dostępu do czystej wody oraz niewystarczającą higienę osobistą.
Objawy zakażenia Helicobacter pylori
Objawy zakażenia Helicobacter pylori mogą być różnorodne i często są mylone z typowymi dolegliwościami żołądkowymi. Najczęstsze symptomy to dyskomfort lub ból brzucha – zwłaszcza w górnej jego części, często nasilający się na czczo. Nudności, zgaga, odbijanie oraz poczucie pełności po jedzeniu również są powszechne. U niektórych osób obserwuje się zmniejszony apetyt i niezamierzoną utratę wagi.
Długotrwałe zakażenie Helicobacter pylori może prowadzić do poważniejszych problemów zdrowotnych. Do najważniejszych z nich należą: przewlekłe zapalenie żołądka, wrzody żołądka i dwunastnicy, a nawet zwiększone ryzyko rozwoju raka żołądka. Warto zaznaczyć, że bakteria ta jest również powiązana z niektórymi formami niedokrwistości oraz może przyczyniać się do rozwoju stanów zapalnych w jamie ustnej.
Objawy zakażenia Helicobacter pylori mogą się różnić w zależności od wieku i płci pacjenta. Dzieci i młodzież często skarżą się na bóle brzucha i nudności, podczas gdy dorośli mogą doświadczać bardziej wyraźnych objawów, takich jak zgaga czy wrzody. U kobiet w ciąży objawy gastrologiczne mogą być intensywniejsze z powodu zmienionego stanu hormonalnego i fizycznego. Również starsi pacjenci mogą doświadczać mniej typowych objawów, takich jak ogólny dyskomfort brzuszny i zmniejszenie apetytu.
Diagnostyka zakażeń Helicobacter pylori
Diagnostyka zakażenia Helicobacter pylori obejmuje kilka metod. Wybór odpowiedniej techniki zależy od dostępności, specyfiki przypadku oraz ogólnego stanu zdrowia pacjenta.
Testy oddechowe uznawane za jedne z najdokładniejszych i najłatwiejszych w wykonaniu. Pacjent spożywa roztwór z mocznikiem znakowanym radioaktywnym izotopem węgla, a następnie oddycha w specjalne urządzenie. Ich zaletą jest nieinwazyjność i wysoka dokładność. Zalecane dla większości pacjentów, szczególnie gdy podejrzewa się aktywne zakażenie.
Badania krwi mogą wykryć obecność przeciwciał przeciwko Helicobacter pylori. Chociaż są one łatwo dostępne i proste do wykonania, mogą nie różnicować aktualnego zakażenia od wcześniejszego kontaktu z bakterią.
Testy na obecność antygenów w kale wykorzystują próbki kału do identyfikacji białek charakterystycznych dla Helicobacter pylori. Są one skuteczne w wykrywaniu aktualnego zakażenia i często stosowane do potwierdzenia eradykacji bakterii po terapii.
Endoskopia pozwala na bezpośrednią ocenę błony śluzowej żołądka i pobranie wycinków do badania histopatologicznego. Jest to metoda inwazyjna, ale dostarcza najbardziej precyzyjnych informacji o stanie śluzówki żołądka.
Leczenie zakażenia Helicobacter pylori
Leczenie zakażenia Helicobacter pylori zazwyczaj opiera się na kombinacji antybiotykoterapii i inhibitorów pompy protonowej (IPP). Standardowy schemat leczenia obejmuje dwa antybiotyki, takie jak amoksycylina i klarytromycyna, w połączeniu z inhibitorem pompy protonowej, który zmniejsza produkcję kwasu żołądkowego. Taka terapia zazwyczaj trwa od 7 do 14 dni i ma na celu eradykację bakterii oraz zmniejszenie ryzyka powikłań, takich jak wrzody żołądka czy zapalenie błony śluzowej żołądka.
W przypadkach, gdy standardowa terapia nie przynosi oczekiwanych rezultatów, mogą być stosowane alternatywne metody leczenia. Należy do nich zastosowanie innych kombinacji antybiotyków lub przedłużenie czasu terapii. W niektórych sytuacjach zaleca się również zastosowanie bizmutu, który może pomagać w zwalczaniu bakterii oraz ochronie błony śluzowej żołądka.
Dieta w zakażeniu Helicobacter pylori
Dieta odgrywa ważną rolę we wspomaganiu leczenia Helicobacter pylori. Zaleca się przede wszystkim:
- unikanie pokarmów, które mogą podrażniać błonę śluzową żołądka, takich jak ostre przyprawy, alkohol, kofeina, i tłuste jedzenie,
- spożywanie łagodnych, łatwo przyswajalnych posiłków, bogatych w błonnik, takich jak warzywa, owoce, pełnoziarniste produkty czy chude mięso,
- probiotyki, np. te znajdujące się w jogurtach lub kiszonych warzywach, mogą również wspomagać zdrowie układu pokarmowego.
Zdrowe nawyki przy zakażeniu Helicobacter pylori
Zmiany w stylu życia mogą znacząco wspierać proces leczenia oraz zapobiegać nawrotom zakażenia. Do takich zmian należy:
- regularna aktywność fizyczna, która poprawia kondycję i może zmniejszać stres,
- unikanie palenia tytoniu i ograniczenie spożycia alkoholu, co może zmniejszyć podrażnienie żołądka i poprawić efektywność leczenia,
- dbanie o higienę osobistą, w tym regularne mycie rąk, co może zmniejszyć ryzyko rozprzestrzeniania się bakterii.
Źródła:
- Malfertheiner P., Megraud F., O'Morain C.A., et al. "Management of Helicobacter pylori infection—the Maastricht V/Florence Consensus Report." Gut, 2017.
- Graham D.Y., Fischbach L. "Helicobacter pylori treatment in the era of increasing antibiotic resistance." Gut, 2010.
- Suzuki H., Mori H. "Helicobacter pylori: Present Status and Future Prospects in Japan." Journal of Gastroenterology, 2015.
