Fitoestrogeny cieszą się niezwykłą popularnością w kosmetologii i medycynie. Szerokie grono ich zwolenników zgodnie twierdzi, iż związki te skutecznie pomagają złagodzić objawy menopauzy, zachować lepszą formę, a także przedłużyć młodość. Czy jest to jednak prawda? Czym są te związki i w jaki sposób naprawdę działają?
Czym są fitoestrogeny?
Nie ulegnijmy złudzeniu – fitoestrogeny nie są typowymi hormonami. To naturalne substancje występujące w roślinach, które regulują ich wzrost, czas dojrzewania oraz kwitnienia roślin. Ich działanie jest podobne do funkcji estrogenów – żeńskich hormonów płciowych, ale zdecydowanie słabsze. Ze względu na tę właściwość wykorzystuje się je podczas hormonalnej terapii zastępczej (HTZ) w okresie menopauzy. Szerzej o menopauzie i jej pierwszych oznakach możesz przeczytać tutaj. Do tej pory zidentyfikowano tylko kilka klas tych związków. Są to m.in.: izoflawony, lignany, kumestany i stilbeny.
Gdzie można znaleźć naturalne fitoestrogeny?
Bogatym źródłem izoflawonów jest soja i produkty roślinne zawierające soję (jak tofu, miso i mąka sojowa). Wśród produktów roślinnych najwięcej lignanów posiadają nasiona lnu. W lignany są również bogate pełnoziarniste produkty zbożowe. Spośród stilbenów największe znaczenie w naszym żywieniu ma rezweratrol, który znajdziemy m.in. w czerwonym winie oraz winogronach.
Jak fitoestrogeny działają w organizmie?
Związki te „udają” ludzkie hormony w kobiecym organizmie. Jakim sposobem? Podobnie jak naturalne estrogeny mogą wiązać się z receptorami estrogenowymi (alfa lub beta) w różnych narządach. Dzięki temu pozwalają złagodzić objawy przekwitania związane z niedoborem kobiecych estrogenów, takie jak uderzenia gorąca, wahania nastroju, zlewne poty, zawroty i bóle głowy, stany wyczerpania oraz zaburzenia snu. Wpływają również korzystnie na nabłonek w narządach rodnych.
Jak inaczej można wykorzystać fitoestrogeny?
Oprócz łagodzenia objawów związanych z menopauzą fitoestrogeny mogą wspomóc funkcjonowanie organizmu również w innych aspektach. Spożywanie pokarmów bogatych w te substancje obniża ryzyko wystąpienia chorób układu krążenia, jak np. miażdżycy, czy nadciśnienia tętniczego. Fitoestrogeny pomagają również obniżyć stężenie cholesterolu całkowitego we krwi, w tym jego „złej” frakcji LDL. Mogą obniżyć też ryzyko rozwoju niektórych nowotworów oraz osteoporozy. Substancje te spowalniają również proces wiotczenia skóry oraz tworzenia się zmarszczek.
Kuracja fitoestrogenami
Hormonalna terapia zastępcza fitoestrogenami przynosi widoczne efekty już po 2-3 miesiącach regularnego ich zażywania. Nie wszystkie kobiety zareagują w ten sam sposób na zleconą kurację. Należy pamiętać, iż papierosy i alkohol osłabiają działanie preparatów. Nie bez znaczenia jest również dieta – wskazane, by była bogata w błonnik.
Czy fitoestrogeny to uniwersalne rozwiązanie?
Pomimo znamiennych zalet, spożywanie fitoestrogenów nie jest wskazane dla wszystkich. Osobami, które powinny unikać bogatych w te związki produktów, są kobiety w ciąży, matki karmiące, niemowlęta oraz małe dzieci. Bez wyraźnego zalecenia od lekarza, matki nie powinny decydować na własną rękę o zastosowaniu bogatych w fitoestrogeny produktów w diecie dzieci. Kuracja sojowymi związkami roślinnymi nie jest też wskazana u kobiet, u których wykryto nowotwór. Zawsze kluczowym krokiem jest omówienie planu postępowania z lekarzem.
