Sypiasz osiem godzin dziennie, a budzisz się zmęczony i zupełnie niezdolny do podejmowania wyzwań codzienności? Odczuwasz ciągłe zmęczenie bez względu na to, co robisz? Jesteś osłabiony i brakuje Ci chęci do życia? Nie masz energii, a Twoja praca stała się nieefektywna? To mogą być oznaki zespołu przewlekłego zmęczenia. To nie jest zwyczajne zmęczenie, na które można zaradzić dodatkowymi godzinami snu. To nie jest także zwyczajne przepracowanie, z którym poradzi sobie tygodniowy urlop. Poznaj przyczyny i objawy zespołu przewlekłego zmęczenia. Dowiedz się, w jaki sposób można je leczyć.
Zespół przewlekłego zmęczenia – kogo dotyka najczęściej?
Zespół przewlekłego zmęczenia, znany także jako zespół lub syndrom chronicznego zmęczenia (ang. Chronic Fatigue Syndrome, CFS), to problem, który znajduje się na liście chorób cywilizacyjnych. Co ciekawe, dotyczy coraz większej grupy społecznej, a w szczególności młodych kobiet w okresie produkcyjnym. Trudno więc mówić o tym, że to kryzys wieku średniego lub zmęczenie życiem. Odejście od stereotypowego postrzegania kobiety, jako gospodyni, siedzącej w domu i płodzącej dzieci, przekłada się na zwiększoną aktywność zawodową płci żeńskiej i pogoń za rozwijaniem własnej kariery, na które nakłada się potrzeba bycia dobrą żoną, matką i panią domu. Pogodzenie tych dwóch sfer życia stanowi dla nich nie lada wyzwanie.
Coraz częściej mamy do czynienia z kobietami-pracoholiczkami, które całkowicie poświęcają się obowiązkom zawodowym. Szybki tryb życia przyczynia się do zaniedbań własnego zdrowia. Zmęczenie często tłumaczone jest stresującą pracą lub jej nadmiarem bądź też wypaleniem zawodowym. Rzadko jednak mówi się o zespole przewlekłego zmęczenia. Bagatelizowanie i niedociekanie przyczyn takiego stanu może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych, które mogą rzutować na dalsze życie i sprawić, że nie będą one zdolne nie tylko do pracy, ale też do zajmowania się rodziną.
Objawy zespołu przewlekłego zmęczenia
Zespół przewlekłego zmęczenia to nie jest zwyczajne zmęczenie. To rodzaj zmęczenia, którego nie zlikwiduje popołudniowa drzemka ani tym bardziej wydłużony sen. Zwykle zmęczenie trwa przez 6 miesięcy i może dotknąć każdego, bez względu na przebyte choroby. Oznaki tego schorzenia są tak różnorodne, że można je pomylić z przeziębieniem lub z zapaleniem zatok.
Podstawowym objawem jest wyczerpanie organizmu, brak sił, przemożna potrzeba snu, która może być silniejsza od Ciebie. Pojawiają się także zaburzenia snu i trudności z zasypianiem, co może wydawać się sprzeczne z wcześniejszym założeniem, że problem ten przejawia się zmęczeniem. Przewlekłe wyczerpanie prowadzi do rozmaitych zaburzeń, które mogą powodować ból głowy, ból pleców, bóle mięśni, bóle stawów oraz bóle w klatce piersiowej (nerwobóle).
Do częstych symptomów ZPZ należy także stan podgorączkowy, nocne poty, osłabienie odporności i zwiększone ryzyko łapania rozmaitych infekcji bakteryjnych i wirusowych. Takie zaburzenie pracy całego organizmu w sferze funkcjonowania poszczególnych narządów. Może prowadzić do zaburzeń miesiączkowania, a nawet zaburzeń psychicznych: depresji, apatii, rozchwiania emocjonalnego, zwiększonej podatności na stres, a nawet do agresji.
Przyczyny zespołu przewlekłego zmęczenia
Zespół przewlekłego zmęczenia jest następstwem niżej opisanych okoliczności, na które duży wpływ ma tryb życia, indywidualne wybory żywieniowe, życiowe decyzje lub uwarunkowania genetyczne. Można powiedzieć, że jest to swego rodzaju ciąg przyczynowo-skutkowy, który składa się na łańcuszek następujących po sobie konsekwencji. U jego podstawy leży przekonanie, że to Twoje indywidualne wybory i prowadzony przez Ciebie tryb życia mają wpływ na to, jak się czujesz.
Zaburzenia tarczycy – kiedyś była to choroba, która dotykała osoby po 60. roku życia. Obecnie zbiera plony w coraz młodszych grupach wiekowych. Niepozorny narząd, jakim jest tarczyca, wpływa na funkcje całego organizmu oraz zachowanie równowagi hormonalnej. Nadprodukcja hormonów tarczycy oznacza jej nadczynność, z kolei niedobór świadczy o niedoczynności. Mimo że są to choroby o skrajnie przeciwstawnych objawach, to co je łączy to fakt, że obie przyczyniają się zarówno do problemów ze snem, jak i powodują zmęczenie, a także sprawiają, że znacząco spada jakość snu, przez co jesteś ospały, senny i mało wydajny w pracy.
Może zainteresuje Cię artykuł: Choroby tarczycy – jakie badania wykonać?
Niewydolność nerek – praca nerek polega na oczyszczaniu krwi z toksyn, które się w niej gromadzą. Jeśli są one niewydolne, tym samym są niezdolne do wykonania swojego zadania. To przekłada się na zaburzenie pracy całego organizmu, co uwidacznia się ogólnym osłabieniem, zmęczeniem, uczuciem ciężkości i niemocy. Możliwe są także częste bóle głowy, nudności, wymioty i brak apetytu. Niewydolności nerek towarzyszy też drętwienie dłoni oraz łuszczenie i swędzenie skóry.
Cukrzyca – wynika z niedostatecznej podaży insuliny. Hormon ten odgrywa ważną rolę, ponieważ odpowiada za transport glukozy z krwi do komórek ciała. Tam z kolei glukoza zostaje wykorzystana na pokłady energii. Gdy się on nie odbywa, glukoza zostaje we krwi, a brak źródła energii przekłada się na senność. Bardziej chce Ci się pić, częściej też oddajesz mocz. Cukrzyca zauważalna jest także w zwiększonym apetycie i paradoksalnej do niego utracie wagi. U osób, których dotyczy, można dostrzec infekcje skórne i suchość skóry.
Anemia – jej powodem jest niedobór żelaza, który odpowiada za produkcję czerwonych krwinek. Niedostateczna ilość żelaza przekłada się na zmniejszenie liczby erytrocytów a tym samym hemoglobiny, będącej ich składnikiem. Jako że hemoglobina odpowiada za transport tlenu do wszystkich komórek organizmu, jej niedobór czyni ten proces niemożliwym. Niedotlenienie z kolei powoduje dokuczliwe bóle głowy, ogólne rozdrażnienie, trudności z koncentracją, zmęczenie i bladość skóry. Włosy stają się słabe i wypadają.
W międzyczasie przeczytaj, jak rozpoznać i zwalczyć anemię?
Hipotonia – czyli inaczej niedociśnienie lub po prostu niskie ciśnienie krwi świadczy o zmniejszonej elastyczności ścian tętnic. To przekłada się na wolniejszy przepływ krwi, co w konsekwencji opóźnia dostarczenie tlenu do poszczególnych tkanek. Brak tlenu (o którym zostało już wspomniane w przypadku anemii) powoduje senność i dekoncentrację. Przyczynia się też do odczuwania zimna, szczególnie stóp i dłoni.
Wirusowe zapalenie wątroby typu C – wywołane przez wirus żółtaczki, który jest przenoszony podczas kontaktu z zakażoną krwią (transfuzja krwi, zabiegi operacyjne, wykonywanie tatuażu). Mimo że jest to choroba, która uszkadza komórki wątroby, bardzo często jej następstwo stanowi przewlekłe zmęczenie, uczucie osłabienia, a często także brak apetytu, mdłości i wymioty.
Wśród przyczyn zespołu przewlekłego zmęczenia wymienia się także ciążę. W początkowym okresie ciąży, szczególnie w jej pierwszych tygodniach, organizm doznaje nagłego szoku, wynikającego ze zmian, jakie będą w nim następować na przełomie kolejnych miesięcy. Senność w ciąży to przyczynia zmian, jakie następują w gospodarce hormonalnej. Znacząco wzrasta poziom progesteronu, który jest głównym sprawcą odczuwanego zmęczenia. Zwiększona potrzeba snu jest naturalnym zjawiskiem, jakie pojawia się u kobiet w ciąży. Na pewno jednak uczucie to jest dalekie od syndromu chronicznego zmęczenia, a tym bardziej nie powinno niepokoić, tylko powodować radość na twarzy przyszłych rodziców.
Zespół przewlekłego zmęczenia – leczenie
W leczeniu zespołu przewlekłego zmęczenia kluczowa jest współpraca z lekarzem. Choroba ma złożony charakter i może wynikać z różnych przyczyn. Nie ma jednej uniwersalnej metody leczenia. Istnieją jednak sposoby, które pomagają w łagodzeniu objawów i poprawie samopoczucia. Należą do nich m.in.:
- odpoczynek i unikanie nadmiernego wysiłku. Osoby zespołem przewlekłego zmęczenia powinny unikać nadmiernego wysiłku fizycznego i psychicznego, a także zadbać o regenerujący odpoczynek;
- regularna aktywność fizyczna. Ćwiczenia fizyczne, spacerowanie lub joga, mogą pomóc w łagodzeniu objawów choroby;
- dieta i suplementacja. Dieta bogata w owoce, warzywa, pełnoziarniste produkty zbożowe, białka i zdrowe tłuszcze może pomóc w poprawie stanu zdrowia. Warto rozważyć także racjonalną suplementację na podstawie zapotrzebowania organizmu;
- terapia psychologiczna. Terapia psychologiczna, takie jak terapia poznawczo-behawioralna, może pomóc pacjentom w radzeniu sobie ze stresem i poprawie samopoczucia.
