Afty

Afty

Czym są afty? Pod pojęciem aft kryją się niewielkie owrzodzenia, które najczęściej występują w okolicach ust. Ich przyczyny są najróżniejsze, ale w przypadku częstych nawrotów może to być oznaka poważniejszej choroby. Bardzo źle wpływają one na wygląd zewnętrzny danej osoby, a przy tym mogą być dość bolesne i sprawiać niemały dyskomfort w życiu codziennym.

Jak rozpoznać afty? Czy pojawienie się aft w jamie ustnej powinno być powodem do niepokoju? Jak je zwalczyć?

Dokuczliwy problem aft

Jeden z internautów opisał swoje mało przyjemne „przygody" z aftami. Jak sam przyznaje, praktycznie od dziecka miał sporo problemów z bakteriami atakującymi jego jamę ustną. Afty pojawiały się u niego co miesiąc i utrzymywały się przez minimum dwa tygodnie. Z wiekiem sytuacja tylko się pogarszała, bowiem początkowo afty były znacznie mniej dokuczliwe i szybciej znikały. Pewnym zwiastunem rychłego pojawienia się aft był u niego żółtawy nalot na języku, który pojawiał się krótko przed nimi i prowadził do nieprzyjemnego zapachu z ust. Nalot znikał wraz z aftami.

Jak rozpoznać afty?

Afty same w sobie nie stanowią zbyt poważnego zagrożenia, ale mogą znacznie utrudniać życie codzienne. Sprawiają, że tak proste czynności jak jedzenie czy picie stają się dość bolesne. Najczęściej atakują język, wargi oraz błony śluzowe w jamie ustnej. Są one owrzodzeniem, które występuje z miejscowym stanem zapalnym.

• Nie są to zmiany zbyt duże – w skrajnych przypadkach mają do dwóch centymetrów średnicy, ale zwykle jest to zaledwie kilka milimetrów.
• Z wyglądu przypominają krostę barwy czerwonej, z nieco jaśniejszą środkową częścią.
• Dolegliwościom dość często im towarzyszącą są powiększone węzły chłonne.

Afty często występują u dzieci, choć nie jest to żadna reguła – mogą zmagać się z nimi także starsze, dorosłe osoby. W najmniejszej grupie ryzyka znajdują się zwykle osoby po 40 roku życia.

Przyczyny powstawania aft

Do najczęstszych przyczyn występowania aft należy duży stres, niedobory witamin lub minerałów. 

• Niekiedy są to po prostu zwykłe podrażnienia, wynikające chociażby z korzystania z nieodpowiedniej pasty czy szczoteczki do zębów.
• Przyczyną pojawiania się aft bardzo często jest zły tryb życia. Ciągły stres i nieprawidłowa dieta znacznie zwiększają takie ryzyko.
• Za ich powstawanie nierzadko odpowiadają niektóre składniki dodawane do żywności przetworzonej – jak konserwanty i sztuczne barwniki.
• Afty mogą pojawiać się także jako efekt uszkodzenia mechanicznego danego miejsca na skórze – nawet niewielka ranka po zabiegu stomatologicznym czy podrażnienie szczoteczką lub pastą do zębów mogą się do tego przyczyniać. 
• Afty często towarzyszą także zupełnie innym dolegliwościom – jak gorączka, białaczka czy zapalenie układu trawiennego. Na ich powstawanie mogą wpływać liczne niedobory, między innymi witaminy B12, żelaza lub kwasu foliowego.
• Występują przy okazji alergii lub zarażenia wirusem HIV.
• Pojawiają się także przy zażywaniu niektórych leków, przede wszystkim silnych antybiotyków.
• Niekiedy jednak ich przyczyny są wręcz banalne – może to być nawet niewielkie przegryzienie wargi czy języka.

Afty w bardzo wielu przypadkach nie są niestety jednorazowym zjawiskiem. Nawet po ich wyleczeniu potrafią często powracać – wówczas mowa jest o aftowym zapaleniu jamy ustnej. Schorzenie to dotyka przede wszystkim kobiety w młodym wieku, ale spotkać może właściwie każdego.

• Na zwiększone ryzyko wpływa także genetyka – jeśli ktoś posiada wśród bliskich krewnych ludzi z takimi problemami, to jest na nie szczególnie narażony.

Leczenie aft

Powody do niepokoju pojawiają się w przypadku, gdy owrzodzenie w jamie ustnej powraca więcej, niż raz w ciągu roku. Wówczas może to świadczyć o innej, poważniejszej chorobie, która ukryta jest w naszym organizmie. Często są to objawy białaczki, zarażenia wirusem HIV czy układowego zapalenia naczyń małych, średnich i dużych. Często pojawiają się tu także owrzodzenia skóry lub narządów płciowych – przyczyną takich chorób nierzadko jest bowiem zaburzenie pracy układu immunologicznego.

Afty w swojej łagodniejszej odmianie powinny same zniknąć. Jeśli jednak utrzymują się dłużej niż miesiąc, a ich liczba stale się zwiększa, to konieczna może być wizyta u lekarza. W większości przypadków leczy się je specjalnymi lekami przeciwzapalnymi, przepisanymi przez specjalistę. Jeśli choroba jest szczególnie zaawansowana, lekarz może zalecić także stosowanie odpowiednich antybiotyków.

Na rynku dostępne jest obecnie wiele środków pozwalających na skuteczną walkę z aftami. Zwykle są to specjalne żele czy płyny, choć nie brakuje bardziej zaawansowanych leków. Leczenie jest szczególnie skuteczne, jeśli połączy się je z dostarczaniem do organizmu witaminy C i witamin z grupy B; bardzo ważnym składnikiem powinien być również kwas foliowy.

W trakcie leczenia należy unikać potraw zawierających konserwanty lub ostro przyprawionych. Trzeba także zadbać o odpowiedni tryb życia, przede wszystkim ograniczając stres. Istotna jest prawidłowa higiena jamy ustnej – zęby należy myć delikatnie, ale bardzo dokładnie. 

Zdrowa dieta złożona z warzyw i owoców, bogata w minerały i witaminy pomoże w skutecznej walce z aftami. Po ich pokonaniu należy dalej dbać o zdrowy tryb życia, aby móc uniknąć takich problemów w przyszłości.